Haftanın tarihine bakış

Haftanın tarihine bakış
Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal'e, 24 Kasım 1934'te kabul edilen kanunla ''Atatürk'' soyadı verildi.
Başbakan İsmet Paşa'nın kanun teklifiyle; Büyük Kurtarıcı'ya ''gerçekleri dile getiren en uygun, en güzel, en anlamlı soyadının verilmesi'', Mecliste oy birliğiyle alkışlar arasında kabul edildi. TBMM'nin, Mustafa Kemal'e ''Atatürk'' soyadı verilmesine ilişkin oturumunu anlatan Anadolu Ajansının haberi özetle şöyleydi: ''Reis, kanun teklifinin heyeti umumiyesini okudu. Bundan sonra kürsüye gelen İsmet Paşa dedi ki: 'Arkadaşlar, Büyük Önderimiz, Cumhurreisimizin soyadı için kanun teklif ediyoruz. Düşündük ki, Soyadı Kanunu tatbik olunurken, Büyük Önder'in taşıyacağı adı tayin, Büyük Meclisin borcudur. Bu kanunla Atatürk adını teklif ediyoruz. İnanıyoruz ki, Atatürk adıyla büyük Türk Ulusu en büyük oğluna, en büyük saygılı hitabını yapmış olacaktır.' (Alkışlar)'' Belli başlı diğer olaylar 21 Kasım 1783- Jean de Rozier ve Marquis d'Arlandes, Paris'te 500 feetin üzerine çıkarak balonla ilk uçuşu gerçekleştirdi. 1877- Edison, fonografı icat ettiğini duyurdu. 1922- Lozan Konferansı çalışmalarına başladı. 1923- Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa, İsmet Paşa, Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa, Kazım Paşa, Refet Paşa, Fahrettin Paşa, Cafer Tayyar Paşa ve cephede kahramanlık ve fedakarlık gösteren bazı sivil mebuslara, yeşil kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmesi hakkında Başbakanlık Tezkeresi TBMM'de kabul edildi. 1927- Samsun-Amasya demiryolu hattı işletmeye açıldı. 1938- Atatürk'ün naaşı, törenle Etnografya Müzesi'ndeki geçici istirahatgahına getirildi. 1940- Tüm Türkiye'de hava saldırılarına karşı karartma uygulamasına başlandı. 1941- Yükseköğretimde ''Türk İnkılap Tarihi'' dersi zorunlu tutuldu. 1952- ABD, ilk hidrojen bombasını Pasifik'te patlattı. 1972- Ankara Radyosu, yurdun her yerine yayın yapmaya başladı. 1996- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Antlaşması Paris'te imzalandı. 2002- Prag'taki NATO Zirvesi'nde Litvanya, Letonya, Estonya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya ve Slovenya'nın ittifaka katılmaları kabul edildi. 2005- Türkiye'nin, Oscar ödüllerinin ''En İyi Yabancı Film'' dalındaki temsilcisi ''Gönül Yarası'', New York'ta düzenlenen Uluslararası Queens Film Festivali'nde ''En İyi Film'' ödülünü aldı. 22 Kasım 1332- Şair Aşık Paşa öldü. 1617- Sultan I. Ahmet öldü; I. Mustafa tahta çıktı. 1906- Öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık doğdu. 1906- SOS tehlike sinyali, Berlin'deki uluslararası radyo telgraf konvansiyonunda kabul edildi. 1948- II. Türkiye İktisat Kongresi toplandı. 1950- Dünya Barış Konseyi, şair Nazım Hikmet'e, İspanya'dan Pablo Picasso, Şili'den Pablo Neruda, Amerika'dan Paul Robeson ve Polonya'dan Wanda Jakubowska ile beraber Uluslararası Barış Ödülü verdi. 1962- Hükümetin davetlisi olarak Türkiye'yi ziyaret eden Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'un gezisi olaylı geçti. 1963- ABD Başkanı John F. Kennedy, Dallas'ta suikastta öldü. 1968- Ankara'da Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi, ilk kalp naklini gerçekleştirdi. Maviş Karakurt adlı hasta 18 saat yaşayabildi. 1975- Monarşi İspanya'ya geri döndü; Carlos İspanya Kralı oldu. 1976- Yazar Sevgi Sosyal, 40 yaşında öldü. 1982- Açıköğretim uygulaması başladı. 1982- Türkiye I. Pul Kongresi Ankara'da yapıldı. 1983- TRT Genel Müdürü Macit Akman, ''Yorgun Savaşçı'' filminin yaktırıldığını açıkladı. 1994- Tiyatro oyuncusu Asuman Korad, Ankara'da hayatını kaybetti. 2005- Atatürk'ün Nutuk'u orijinal metninden Rusça ve Yunanca'ya çevrildi. 2006- Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi İstanbul'da başladı. 23 Kasım 1918- Fransız generali Franchet d'Esperey, işgal orduları komutanı olarak İstanbul'a girdi. Beyaz ata binen Franchet d'Esperey'e, ''bir kral gibi'' tören yapılması tepki çekti. 1925- Şurayı Devlet (Danıştay) kanunu kabul edildi. 1936- Henry R. Luce tarafından yayınlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı. 1942- ''Casablanca'' filminin ilk gösterimi New York'ta yapıldı. 1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs özel temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara'ya geldi. Daha sonra Türkiye'ye gelen BM Genel Sekreteri U. Thant'ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina'ya geçti. 1970- Türkiye'nin Ortak Pazar'a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel'de imzalandı. 1976- Fransız düşünürü Andre Malraux öldü. 1985- DSP Genel Başkanlığına Rahşan Ecevit seçildi. 1990- Prof. Dr. Tansu Çiller, DYP'den siyasete atıldı. 1992- Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden sanatçı Vasfi Rıza Zobu 90 yaşında öldü. 1993- Seramik sanatçısı Ünal Cimit 59 yaşında öldü. 24 Kasım 1870- Mizah gazetesi ''Diyojen'' yayımlandı. 1927- Ankara'da, Heinrinck Krippel tarafından yapılan Zafer Abidesi açıldı. 1934- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Meclisten çıkan kanunla ''Atatürk'' soyadını aldı. 1941- II. Dünya Savaşı ortamında; pasta ve unlu yiyeceklerin yapımı yasaklandı. 1961- BM, nükleer silah yasağını ABD'nin protestosuna karşın kabul etti. 1963- ABD Başkanı John Kennedy'nin katil zanlısı Lee Harvey Oswald, Jack Ruby tarafından öldürüldü. 1976- Van ve çevresinde, Çaldıran-Muradiye'de etkili olan 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi öldü. 1977- Yunanistan, Büyük İskender'in babası Kral II. Philip'in mezarının bulunduğunu açıkladı. 1979- Basın Şeref Kartı sahibi Ahmet İhsan Bahçıvangil 69 yaşında yaşamını yitirdi. 1981- Millet Mekteplerinin 1928'de açılışı ve Atatürk'ün Başöğretmenliği kabul tarihi olan 24 Kasım günü, bu yıldan itibaren Öğretmenler Günü olarak kutlanmaya başlandı. 1988- Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti kuruldu. 1989- Hakkari'nin Yüksekova ilçesi İkiyaka köyünde, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 28 vatandaş, teröristlerce öldürüldü. 1991- Quenn topluluğunun solisti Freddy Mercury, AIDS ile gelen zatürre yüzünden Londra'da öldü. 1996- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a Budapeşte'de Hilton Oteli lobisinde yumruklu saldırıda bulunuldu. 25 Kasım 1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dil Bilimi profesörü ve Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893'te Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi'nde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı. 1925- Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM'de kabul edildi. Kanun, 28 Kasım'da yürürlüğe girdi. 1945- Bestekar Lemi Atlı 76 yaşında İstanbul'da öldü. 1958- Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi. 1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı. 1973- Yunanistan'daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos, cunta tarafından devrildi. 1979- Abdi İpekçi'nin katlinden sanık Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı. 1998- 55. Hükümet, gensoru ile düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu. 1999- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı. 26 Kasım 1548- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Halep'e girdi. 1812- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı. 1926- Türkiye'nin ilk şeker fabrikası, Alpullu'da faaliyete geçti. 1934- Atatürk'ün önerisiyle İsmet Paşa'ya, ''İnönü'' soyadı verildi. 1934- Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla ''Ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım, hanımefendi, hazretleri'' gibi lakap ve unvanlar kaldırılıyor; bütün yurttaşlar, kadın erkek, ''kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılır'' deniliyordu. 1935- Afyon-Isparta demiryolu açıldı. 1936- Tiyatro sanatçısı Toto Karaca'nın annesi Mari Felekyan öldü. 1943- Tosya ve Ladik'te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 824 kişi hayatını kaybetti. 1947- Eski milli eğitim bakanlarından, köy enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran Saffet Arıkan öldü. 1954- Kapalıçarşı'daki yangında 1394 dükkan harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü. 1993- Almanya, PKK'yı terör örgütü ilan ederek, bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı. 1996- Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken, ''Devlet uğruna kurşun atan da yiyen de şereflidir'' dedi. 27 Kasım 1526- Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya seferine çıktı. 1780- Divan Edebiyatının kadın şairi Fitnat Hanım İstanbul'da hayatını kaybetti. 1895- Fransız romancı Alexandre Dumas 71 yaşında öldü. 1919- Bulgaristan, Müttefikler ile barış anlaşması imzaladı. 1942- Alman orduları, Toulon Limanı'na girerken; buradaki Fransız donanması kendini yok etti. 1947- İstanbul İnönü Stadyumu açıldı. 1950- Kore'de Kunuri Savaşı başladı. 1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, üçüncü kez Ankara'ya gelerek Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştükten sonra Türkiye'nin yeni önerilerini götürdü. Yunan cuntasından kesin cevabını vermesi istendi. 1970- İstanbul Kültür Sarayı yandı. 1976- CHP, Sosyalist Enternasyonal'e üye olacağını açıkladı. 1994- Bestekar, edebiyatçı, gazeteci, yazar ve 1983-1987'de Halkçı Parti'den milletvekili olan Rüştü Şardağ öldü. 1995- Türk müziği sanatçısı Abdullah Yüce, kalp krizi sonucu yaşamını kaybetti. 1995- Çevirmen, araştırmacı, denemeci ve tiyatro yazarı Aziz Çalışlar öldü.
21 Kasım 2011 09:34
DİĞER HABERLER