Danıştay, dünyaca meşhur Hereke halısını korumayı amaçlayan önemli bir karara imza attı.
Kararla, firmaların mallarını dış piyasaya, iç piyasada sattığı fiyattan daha düşük sürmesinin önüne geçilmesi bekleniyor. 8 yıl süren yargı sürecini değerlendiren davacı Hayri Altınok, “Taklit ithal ürünlerde vergi oranları artırılmazsa halıcılık sektörü büyük darbe alır.” dedi.
Danıştay, geçmişi Osmanlı dönemine dayanan el dokuması, kaliteli yün ve ipek Hereke Halısını, ithal halılara karşı korumak amacıyla önemli bir karara imza attı. Tam 8 yıl süren davada son sözü söyleyen Danıştay, ithal halılardan alınan vergi oranlarının yükseltilmesi talebini hüküm altına aldı.
Halıları ile meşhur Kocaeli'nin Hereke ilçesinde, halıcılık sektörü adeta geçmişini arıyor. Hereke'deki kötü gidiş Çin'de bazı üreticilerin geçmişi Sultan Abdülmecid'e dayanan el dokuması, kaliteli yün ve ipek Hereke halılarını taklit etmesiyle hızlandı. Dünyanın en ünlü saraylarının baş köşesinde serili olan Hereke halısını taklit eden Çin'de dev bir Hereke Sanayi Bölgesi kuruldu. Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret Müsteşarlığı'na müracaat eden Hereke Çevre Derneği Başkanı Hayri Altınok, ithal halılardaki vergi oranlarının yükseltilmesini istedi. Talebi reddedilen Altınok bu kez konuyu yargıya taşıdı. Altınok, önce Ankara 16. İdare Mahkemesi'ne başvurdu.
Tam 8 yıl süren yargı süreci tamamlandı. Danıştay 10. Dairesi, Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın karar düzeltme talebini de reddedince hüküm kesinleşti. Danıştay'ın kararıyla, firmaların mallarını dış piyasada, iç piyasaya sattığı fiyattan daha düşük satmasının (damping) önüne geçilecek.
Davacı Hereke Çevre Derneği Başkanı Hayri Altınok, Türkiye'de faaliyet gösteren üreticilerin korunması açısından Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın vergi ile fiyatları dengelemesi gerektiğini söyledi. Danıştay kararının önemine dikkat çeken Altınok, şunları söyledi: “Çin'den gelen taklit halıların ithalatında haksız rekabeti önlemeye dair bir kanun var. Yerel üreticilerin dışarıdan gelen ithal ürünlere karşı korunabilmesi için, Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın soruşturma açıp, değer tespitine gitmesi, dışarıdan içeriye giren aynı ürün veya benzer ürünler hakkında vergi koyması gerekiyor. Biz bunun uygulanmasını istedik. Şu an karar kesinleşmiş oldu. Ama karşı tarafın Anayasa Mahkemesi'ne gitme hakkı var.”
HEREKE HALISINI İTHAL HALILARA KURBAN ETMEYELİM
Hereke Halıcılar Derneği Başkanı Erhan Ör, Hereke halısını korumak için yasal düzenlemenin şart olduğunu söyledi. İthal edilen kalitesiz halıların piyasayı olumsuz etkilediğini belirten Ör, şunları kaydetti: “Hereke halısının üretiminin karşısındaki en büyük engel kalitesiz halı ithali. İthal edilen halıların Hereke halısıyla hiçbir alakası yok. Ne kalite bazında ne de desen bazında. İthalatta uygulanacak birtakım vergi ve kotalar hakkaniyetli bir şekilde Hereke halısını korumak için konulabilir. En azından yurtdışından ithal edilen halılarda, Hereke halısına da uygulanan maliyetine yakın bir seviyeye çekilirse hem devletin vergi kazancı artacak hem de hakiki Hereke halılarının hâlâ bir miktar üretilme şansı olacak.”
CAHİT KILIÇ/KOCAELİ, CİHAN