Havayolu şirketleri bu yolculara hangi hizmetleri vermekle yükümlü? Avrupa ve Amerika'da son yıllarda yolcu haklarını düzenleyen mevzuatlar geliştirilmeye başlandı. Hayatı olumsuz etkileyen doğa olaylarına karşı, vatandaşların mağduriyetinin önlenmesini hedefleyen yetkililer, bununla ilgili çalışmalar yapıyor. Türkiye'de ise henüz düzenlenmiş bir yasa ya da yönetmelik bulunmuyor. Ancak hakkınızı aramanız için birçok sebep var. Geçtiğimiz haftalarda etkili olan sis ülkemizde neredeyse hayatı durma noktasına getirdi. Ulaşımda ciddi sorunlar yaşandı. Görme mesafesinin düşmesi nedeniyle araçlar kaza yaptı. Yollar kapandı. Havayolu ve deniz ulaşımında seferler iptal edildi. İnsanlar işine gidemedi ya da iptal edilen seferler nedeniyle seyahatini ertelemek zorunda kaldı. Özellikle havayolunu tercih eden vatandaşlar, saatlerce Atatürk Havaalanı ve Sabiha Gökçen'de beklemek zorunda kaldı. Oysa her iki havalimanında CAT 3 sistemi olsaydı ne yolcular mağdur olacak, ne de böyle bir ulaşım krizi yaşanacaktı. Avrupa'nın önde gelen havalimanlarından Frankfurt, Paris Charls De Gaulle ve Londra Heathrow'da CAT 3 sistemi bulunurken İstanbul Atatürk Havalimanı'nda bu sistem henüz kurulmuş değil. CAT 3 nedir? Her türlü hava şartında; yağmurun, karın ve sisin yoğun olduğu durumlarda uçağın piste, güvenli bir şekilde inmesini sağlayan elektronik sistemlerin bütününe deniyor. Habertürk gazetesi yazarı Güntay Şimşek, geçtiğimiz ay köşesinde bu konuyu yazdı. CAT 3 standartlarına sahip bir havalimanına, pilot ve uçaklar pist görüş menzili 150 metreye kadar düşse bile inebiliyor. Atatürk Havalimanı şu anda CAT 1 ve CAT 2 standartlarına sahip. Bu da ancak 350 metrelik bir görüş menziline iniş sağlıyor. Uçağı ertelenen veya iptal edilen yolcuların hakları Peki böyle durumlarda yolcuların hakları neler? Havayolu şirketleri yolculara hangi hizmetleri vermekle yükümlü? Avrupa ve Amerika'da son yıllarda yolcu haklarını düzenleyen mevzuatlar geliştirilmeye başlandı. Türkiye'de ise henüz düzenlenmiş bir yasa ya da yönetmelik bulunmuyor. Bunun yerine Avrupa'dan alınan bazı düzenlemeler sayesinde havacılık şirketlerine yaptırım uygulanabiliyor. Amerika'da geçtiğimiz aylarda uçak içinde yolcu beklettiği gerekçesiyle Continental, ExpressJet ve Mesaba Havayolu şirketlerine 175 bin dolar ceza kesildi. Türkiye'de böyle bir cezai işlem uygulanmıyor, ama 3 saati aşan kalkış sürelerinde yolcuya bilet ücreti iade ediliyor. Yani 3 saat sonra paranızı isteyebileceğinizi unutmayın. Eğer firma paranızı iade etmezse tüketici mahkemesine tazminat davası açabilirsiniz. Mahkeme seyahat amacınıza ve mağduriyetinize göre tazminatı belirleyip o firmayı cezaya çarptırıyor. Uçağınız ertelendiği halde, bekleyeceğinizi ve seyahat edeceğinizi yetkililere bildirirseniz, şirket bekleme yerinizi ve temel ihtiyaçlarınızı karşılamak zorunda. Uçak saatini beklerken her saat başında firma yetkilileri tarafından uçuş saati ve son durumla ilgili bilgilendirme anonsu yapılması gerekiyor. Genelde ara uçuş noktalarında kaynaklanan sıkıntılar nedeniyle yaşanan aksaklıkları gidermek de yine havayolu şirketinin sorumluluğunda. Örneğin Dubai'den Frankfurt'a gideceğiniz uçak İstanbul'a geldiğinde Frankfurt havalimanında meydana gelen bir aksaklık nedeniyle oraya uçuş yapamayacak. Havayolu şirketi böyle durumlarda alternatif ulaşım yolu bulmak zorunda. Bu nedenle oluşacak ekstra masrafları da şirketler karşılıyor. Yolculardan para talep edemiyor. Tüketiciler Birliği yolcuların herhangi bir sorunla karşılaştıklarında ilk müracaat edecekleri yerin havayolu şirketi yetkililerinin olduğunu söylüyor. ZAMAN