İran'la Batılı güçler arasında 12 yıldır devam eden nükleer program anlaşmazlık sona erdi. Viyana'da 18 gündür aralıksız devam eden yoğun müzakerelerin ardından anlaşmanın sağlandığına dair açıklamanın birazdan yapılması bekleniyor.

Anlaşma ile Tahran'ın yabancı bankalarda dondurulan ya da yaptırımlar sebebiyle teslim alamadığı milyarlarca dolarlık alacakları ödenecek. İran'ın serbestçe ticaret yapmasının önündeki engeller büyük ölçüde kaldırılacak. Fakat İran, 10 yıl boyunca uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlandıracak ve askeri alanlar da dahil olmak üzere nükleer tesislerini denetim açacak.

NÜKLEER TEFTİŞ İÇİN YOL HARİTASI BELİRLENDİ

İran'ın askeri bölgeleri de aralarında olduğu tesisleri uluslararası müfettişlerin denetimine açma sözü vermesiyle kapsamlı anlaşmanın yolu açılmıştı.
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanı Yukiya Amano, İran'ın nükleer programının muhtemel askerî boyutlarını teftiş etmek için Tahran'la bir yol haritası belirlediklerini söyledi.

Viyana'da taraflar arasında siyasi görüşmeler sona yaklaşırken açıklama yapan Amano, İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi ile anlaşma imzaladıklarını dile getirdi. Anlaşma, Tahran'ın askeri amaçlı nükleer teknoloji elde ettiği iddialarını araştırmak üzere 2015 yılı sonuna kadar bu ülkenin işbirliğiyle teftişler yapılmasını öngörüyor. Aman, "Bu, İran'ın nükleer programına dair çözülmeyen meselelerin açıklığa kavuşturulması için önemli bir adım." diye konuştu.

ZARİF: UMUDUN BİTTİĞİ DEĞİL, BAŞLADIĞI GÜN OLDU

Bakanların düzenlediği son toplantıya katılan İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif gereksiz krizler yerine kazan-kazan durumu oluşturan bu sürece katkı veren herkese teşekkür etti. Zarif uluslararası sorunların çözümünde yeni ufuklar açıldığını dile getirdi. Tarihi bir an yaşadıklarını vurgulayan Zarif, "Anlaşma hiç kimse için mükemmel durumda değil. Ama bunu başarabildik. Hepimiz için büyük bir başarıdır. Bugün, umudun bittiği gün olabilirdi ama umudun başladığı gün oldu." şeklinde konuştu.

MOGHERİNİ: ANLAŞMA ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE YENİ BİR DÖNEM AÇACAK

AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, İran'ın nükleer programı üzerinde varılan anlaşmanın uluslararası ilişkilerde yeni bir dönemin kapısını aralayacağını söyledi. "Bu anlaşma, diplomasi ve işbirliği ile onlarca yıllık problemlerin üstesinden gelinebileceğini gösteriyor." diyen. Mohgherini, bu durumun bütün dünya için de bir umut doğurduğunu kaydetti.

IRNA: MİLYARLARCA DOLAR SERBEST KALACAK

İran'ın resmi haber ajansı IRNA, dünya güçleri ile yaptıkları anlaşmayla, Tahran'ın yabancı bankalarda bekleyen milyarlarca dolarının serbest kalacağını duyurdu.

Bugün açıklanması beklenen anlaşma metniyle ilgili bilgi veren IRNA, "AB ve ABD tarafından uygulanan ekonomik ve mali yaptırımlar, anlaşma yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kaldırılacak. İran'la petrol ve doğalgaz alanları da dahil olmak üzere ekonomik işbirliği önündeki sınırlandırmalar kaldırılacak. Havacılık sektörüne yönelik yasaklar 30 yıl sonra kalkacak. İran Merkez Bankası, İran Petrol Şirketi, İran Deniz Taşımacılığı Şirketi, İran Havayolları ve birçok kamu şirketi ve şahıslara yönelik yasaklar kalkacak." diye yazdı.

IRNA, nükleer program için de kullanılabileceği için İran'a ihracatı yasaklanan ürünlerle ilgili sınırlandırmaların da kaldırılacağını duyurdu. Bu ürünlerin alımını onaylamak için İran'la dünya güçlerinin ortak bir komisyon kuracağını belirtti. Silah alımları da tek tek bu komisyon tarafından kontrol edilecek fakat bu sınırlamanın süresi 5 yıl olacak.
Ayrıca, IRNA'nın verdiği bilgiye göre, "İran'ın tüm nükleer tesisleri çalışmaya devam edecek. Santrifüj tüplerindeki araştırma ve geliştirme çalışmaları sürecek."

NETANYAHU: İRAN'LA ANLAŞMA TARİHİ BİR HATA

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'la dünya güçleri arasında Tahran'ın nükleer programıyla ilgili sağlanan anlaşmayı 'tarihi bir hata' olarak nitelendirdi.

Hollanda Dışişleri Bakanı Bert Koenders ile görüşmesinden önce açıklama yapan Netanyahu, "İran, nükleer silahlara giden sağlam bir yolu elde etmiş oluyor. Bu yolu tamamlamasını engellemek için konulan yaptırımların birçoğu kaldırılıyor." dedi.

Yaptırımların kaldırılması ile İran'ın elde edeceği yüzlerce milyar dolarlık geliri, bölgede ve dünyada terör ve saldırıların finansmanında kullanacağını iddia eden Netanyahu, "Bu, tarihi denebilecek boyutlarda berbat bir hata." şeklinde konuştu.

UMUDUNU KONGRE'YE BAĞLADI

İran'la dünya güçleri arasındaki anlaşmayı engelleyemeyen İsrail hükümeti, umudunu Amerikan Kongresi'ne bağladı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, anlaşmanın Kongre tarafından reddedilmesi için çalışacağı belirtiliyor.

Ynet internet sitesine konuşan İsrailli bir diplomat, "İran'ın nükleer programını 10 yıllığına durduracağı fakat bu süre içinde yaptırımların kaldırılmasıyla kazanacağın milyar dolarları terör finansmanında kullanacağı" yönünde Kongre üyelerini uyaracaklarını ifade etti.

Bugün İran'la anlaşmanın sağlanması durumunda Amerikan Kongresi'nin metni oylamak için 60 gün süresi olacak. CİHAN