Yüksek faiz ve iş garantisi konusundaki tereddütlerin alt-orta gelir grubunda konut talebini ötelediğine işaret eden uzmanlar, kurlardaki daralmayla yükselen yabancı talebinin sektöre nefes aldırdığını vurguluyor.

 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, yüksek seyreden faizlerle birlikte, konut kredisine dayalı satışların toplam satışlar içinde önceki yıl yüzde 42 olan payı geçen yıl yüzde 33'e düştü.

 

İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, konut satışlarındaki düşüşün beklenen gelişme olduğunu ifade ederek, "İstanbul başta olmak üzere Türkiye genelinde konut fazlası oluştu. İhtiyaç odaklı konut yerine arz ve talep dengesi açısından bir problem oluşturdu. Arz fazla oldu ve bunu azaltacak bir talep oluşmadı" dedi.

 

Gökçe, 2008 yılına kadar insanlar 2. ve 3. konut taleplerinin olduğunu ancak yüksek faiz nedeniyle yatırımlarını banka faizinde tuttuklarına işaret etti. Bu tablonun 2003 sonrası dönemde dövizdeki hareketlenmeler ve faizlerdeki düşüşler ile tekrar hareketlendiğini belirterek, "2008 krizinden etkilenen konut sektörü 2010 sonrasında yeniden hareketlendi. Kredi faizlerinde bir artış olmamakla birlikte tüketiciler ihtiyaçları olan konutları almaktan uzak kaldılar. 2010'dan sonra bir takım güvenceler ve faizlerin düşmesi tekrar orta sınıf taleplerinde hareketlenmeler sağladı. Daha çok orta ve üst gelir gruplarına üretilen konutlar talep gördü" diye konuştu.

 

 

Cemal Gökçe, 2013 yılı ile fazla üretilen konutlara yönelik olarak talep durduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:

 

"Talep durunca, 300-400 bini İstanbul’da olmak üzere toplam 1 milyonun üzerinde arz fazlası oluştu. Kredi faizlerinin yüksek olması, orta ve alt gelir gruplarına yönelik konut üretilmemesi, çalışan kesimin de iş güvencelerini görememesi nedeni ile talepler durdu. Orta ve alt gelir grubu durunca ciddi bir fazlalık ortaya çıktı. Duraksamada kredi faizlerinin de etkisi var; ama, faiz etkisi kısa bir süre önce ortaya çıktı. Gerçekte konutta arz fazlası daha önce ortaya çıkmıştı. Uzun süredir talepte ciddi bir durağanlık vardı."

 

 

Sektördeki gelişmeleri değerlendiren Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Dumankaya, döviz kurundaki artışın yurtdışı satışlarına olumlu etki ettiğini ve konut satışlarını artırdığını belirterek, "Bu oranlar yüzde 30'a kadar çıktı. Faizlerin yükselmesi siyasal istikrarsızlık 30 Mart seçimlerine kadar satışların çok durağan seyretmesine sebep oldu. Ama yine de korktuğumuzdan iyi geçti. İstikrarın sürmesini beklerken seçiminden sonraki süreçte satışlar açısından farklı geçmedi. Ayrıca son 10 günlük rakamlarda ciddi düşüş bulunuyor. Son Soma faciası ve 19 Mayıs tatilleri satışları negatif yönlü etkiledi. Bu sene iç satışlar beklediğimiz seviyenin altında geçti. Ancak, yurtdışı satışları umudumuzu artırdı" dedi.

 

 

Nisan ve Mayıs aylarında konut satışlarının beklenenin altında kaldığını ancak borsadaki yükselişin sektöre olumlu yansıyacağına ve satışları artıracağına dikkat çeken Dumankaya, “Satışlarda mutlaka hızlı yükseliş olur. Rekabetin artması ile yeni yeni kampanyalar oluyor. Satışları artırmak için yürütülen tanıtım kampanyaları sertleşiyor. Yüzde 1 ve yüzde 18 satışları yıl sonuna kadar bitecek. Tüketici herkesle aynı andan refleks gösteriyor. Markalı konut olarak biz satışların kötü olduğunu daha geç hissettik. Konut kredi faiz oranlarının düşmesi beklentisi var” diye konuştu.

 

 

DHA'nın sorularını yanıtlayan Global Menkul Strateji Müdürü Gökhan Uskuay da, konutun yanı sıra Nisan ayında beyaz eşya satışlarının da kötü geçtiğini, seçimden sonrasında her iki sektörde de beklenen açılmanın olmadığını belirterek, "Konut sektörü yüzde 60-70 oranında Emlak GYO’nun elinde. İnşaat şirketleri yeni proje tanıtımları için seçim sonrasını beklediler. Ancak Mayıs ayında da satışlar sönük kalabilir" dedi.

 

 

Kredi faizlerinin Merkez Bankası’nın geçen haftaki indirim kararıyla yüzde 1'in altına gelmeye başladığını ve bunun piyasayı canlandıracağını belirten Uskuay, "Arza talep gelecek; inşaat sektöründe, arz olmadan talep olmaz. Yeni arzlar gelecek, yeni projeye çıkacaktır. Kurdaki yükselme konut satışlarını bıçak gibi kesti . Son satılanların içine baktığımızda satışlar sadece yabancı kanalına yapıldı. Satışların çoğu peşin satıldı. Toparlanmayla birlikte canlanan bir talep gözleyeceğiz.. Piyasayı canlandıracaktır. Türkiye’ye  ciddi anlamda sıcak para akımı var. Bu olduğu sürece bir şey olmaz. Cumhurbaşkanlığı seçimleri istikrarsız bir ortam yaratmaz" diye konuştu.

DHA