Denizli'de, "Öngörülerimiz anlamında mütevazi olmayacağız, hep isabetli öngörülerimiz oldu.", İzmir'de de, "Türkiye'ye kriz gelmez. Allah aşkına, ben söylüyorum." diyen Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci'nin, ekonomi ve ihracatla ilgili hiçbir tahmininin tutmadığı ortaya çıktı. TBMM'de 2015 yılı bütçe görüşmelerinde yaptığı konuşmada, Türkiye'nin 500 milyar dolarlık mal ihracatı hedefine ulaşabilmesi için yıllık ortalama ihracatının yüzde 12,7 büyümesi gerektiğini söyleyen Zeybekci'nin büyüme hedefi tutmadığı gibi düşen ihracatla ilgili her ay yaptığı açıklamada gelecek ayın daha iyi olacağını, düzeleceğini söylemesine rağmen daha da kötüye gitti. Ekonomiyle ilgili iddialı konuşan Zeybekci, zaman zaman işlerin istediği gibi olmadığını da itiraf etmek zorunda kaldı. Bazı aylar Zeybekci'nin tahminleri ihracat rakamlarına hiç yaklaşmadı. 2015 Nisan ayında ihracatın 9.8 düşmesi üzerine Zeybekci gelecek ay yüzde 5'e, hattâ sıfır noktasına gelmesini beklediklerini söyledi ancak düşme oranı tahminlerinin çok üzerinde oldu.
İŞTE İHRACAT VE EKONOMİ VERİLERİ VE BAKAN ZEYBEKCİ'NİN DEĞERLENDİRMELERİ
OCAK
Zeybekci, 2015 yılı ekonomi ile ilgili beklentilerini Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)'nin Yeşilköy Wow Otel'de düzenlenen 2014 İhracat ve Ekonomi Değerlendirme ve Genişletilmiş Başkanlar Kurulu Toplantısı'nda yaptı. Buradaki konuşmasında Türkiye'nin 2015 yılında hem büyüyeceğini hem ihracatını artıracağını hem de cari açığını daraltarak tedirgin ekonomiler grubundan çıkacağını öne sürdü.
TİM'in 2015 Ocak ayı ihracat verilerine göre Türkiye'nin ihracatı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,8 düştü. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ekonomik güven endeksi ocak ayında, bir önceki aya göre yüzde 0.4 azalarak 88.39 değerine indi. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), 2015 Ocak ayında bir önceki aya oranla yüzde 1,10 arttı. Sanayi üretimi aylık bazda yüzde 1.4 azaldı. İşsizlik, 1.0 puanlık artışla yüzde 11.3 düzeyine yükseldi.
Bakan Zeybekci, ihracatla ilgili değerlendirmesinde, "Piyasa, kendi dinamikleri içinde bunu halleder. Türkiye'nin kurdan kaynaklanan, doların değerlenmesinden kaynaklanan bir endişesi hiç yoktu, bugün de yoktur ve gelecekte de olmayacaktır. Önümüzdeki bir yılla ilgili Türkiye'nin taşıyacağı hiçbir endişe yoktur." demişti.
ŞUBAT
Şubat ayındaki ihracatın, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13 düştü. Ekonomik güven endeksi bir önceki aya göre yüzde 2,6 azaldı.
Zeybekci, "Şunu sormak lazım, TL değer kazanırken bu vatandaşın cebine para mı girdi? Aşırı değerli TL, bu ülkenin yapabileceği en büyük hatalardan biridir." "2014 yılı dış ticaret ve büyüme rakamları açısından istediğimiz şekilde sonuçlandı diyemeyiz. Büyüme 2015 birinci çeyrekte negatif de gelmeyecek. Büyümenin ve ihracatın marttan sonra toparlanmaya başlamasını bekliyoruz." "İkinci çeyrekten sonra hükümetimizin almış olduğu yeni tedbirlerle piyasadaki yeni canlanma ve istihdamla, piyasanın tekrar hareketlenmesiyle ilgili almış olduğumuz yeni tedbirlerle büyümenin tekrar hareketlenmeye başlayacağını, birkaç yıldan beri süren bu durağanlığın da 2015 ikinci yarısından itibaren hareketlenmeye başladığını hep beraber göreceğiz."
MART
İhracat martta yüzde 13.4 düştü.
Zeybekci: "2014'ün trendine baktığımız zaman da 2015'in ilk çeyreğinde de bu büyümeyle ilgili rakamlarımızın, biraz böyle istediğimiz gibi olmadığını göreceğiz."
"2015 yılının dördüncü beşinci aylarından itibaren paritedeki şu andaki mevcut hale doğru hızlı bir şekilde yönelim olduğundan dolayı paritenin baz etkisi de ortadan kalktığında, ihracatımızda da gözle görülür bir toparlanma inşallah nisandan itibaren görmeye başlayacağız."
NİSAN
İhracat nisan ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.8 geriledi.
Zeybekci: "Düşmenin en azından mayıs ayında böyle yüzde 7'ler, 8'ler seviyesinde değil, çok daha yakın, yani 5'in altında bir noktaya geleceğini, hattâ sıfır noktasına gelmesini bekliyoruz."
MAYIS
İhracat mayıs ayında yüzde 19 geriledi.
Zeybekci: "2015 öngörülerimizde ortalama paritenin 1,14 olması halinde, yani dolar-euro paritesinin 1,14 olması halinde, petrol fiyatlarının 65 dolar ortalama olması halinde ihracatımız ile ilgili öngörülerimiz vardı. Şu anda yaşadığımız rakamlar da tam anlamı ile beklentiler doğrultusunda. Bu, ikinci yarıda toparlanacaktır."
HAZİRAN
Genel seçimin yapıldığı haziran ayında ihracat yüzde 6,4 düştü. İlk altı ayın ihracatı yüzde 8,1 geriledi.
Zeybekci: "Paritedeki ve emtia fiyatlarındaki gerilemenin menfi etkisi, eylül ayından itibaren hafiflemeye başlayacak. Beklenmedik bir dış şok olmazsa sonbaharda ihracatımızda daha iyi rakamlar göreceğiz."
TEMMUZ
Temmuz ayında ihracat yüzde 13 düştü.
Zeybekci: "Türkiye büyük, güçlü bir ülke. 'Vay şu olmazsa kriz gelir', gelmez arkadaşlar. Allah aşkına, ben söylüyorum."
"İhracattaki gerileme bütün hızıyla devam ederken ilk defa burada söylüyorum, ağustos ayında Türkiye olarak ihracatta o söylediğimiz iyileşme, yani artı değeri bu ay bekliyoruz."
AĞUSTOS
Ağustos ayında ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.9 düştü. İhracat, bu yılın ilk sekiz aylık döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8.9'a ulaştı. Enflasyon, yıllık yüzde 7,14'e ulaştı. Zeybekci, Türkiye'nin 2015 Ağustos itibariyle beklenti enflasyonunun yüzde 6 olacağını söylemişti.
EYLÜL
İhracat Eylül'de yüzde 19.8 düşüşle 10.6 milyar dolara geriledi.
"İhracat küresel gelişmelerden dolayı, 2015 yılı başından itibaren büyümeye pozitif katkı sunamadı." "21-22 aydan beri Türkiye Ekonomi Bakanlığı görevini sürdürüyorum. Öngörülerimiz anlamında mütevazi olmayacağız hep isabetli öngörülerimiz oldu." CİHAN