Sayıştay, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın imzalanan protokole aykırı şekilde TOKİ'ye ödeme yaptığını tespit etti. Sayıştay'ın 2014 Denetim Raporu'nda "Yapılan incelemede, protokol hükümlerine aykırı olarak ödemede bulunulduğu tespit edilmiştir" ifadesi yer aldı. TOKİ'nin Bakanlık için Türkiye genelinde yaptığı 70 adet sosyal hizmet binasından 54'unun protokolde şart koşulmasına rağmen fatura kesmeden teslim ettiği belirlendi. Bakanlık ise savunmasında "TOKİ'ye gerekli uyarıları yaptık" demekle yetindi.

Sayıştay Başkanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2014 Yılı Düzenlilik Denetim Raporu'nu yayımladı. 49 sayfalık raporda Bakanlık ile TOKİ arasında imzalanan protokol hükümlerine aykırı olarak ödeme yapıldığı yer aldı. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ise Sayıştay Başkanlığı'na gönderdiği savunmada "Bakanlığımız Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından TOKİ Başkanlığına gerekli uyarılar yapılmış olup, görüşmeler devam etmektedir" denildi. "Bakanlığın TOKİ ile imzaladığı 30.06.2009 tarihli protokol hükümlerine aykırı olarak ödemede bulunduğu görülmüştür" denilen raporda şu ifadelere yer verildi: "Bakanlık ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) arasında imzalanan (12.12.2005, 21.02.2006, 17.12.2007, 30.06.2009 tarihli) protokoller ve (10.07.2007 ve 06.12.2010 tarihli) ek protokoller kapsamında Bakanlığın Türkiye genelinde ihtiyaç duyduğu 70 adet sosyal hizmet binası yapımı karşılığında TOKİ'ye hazinenin özel mülkiyetindeki 7 adet taşınmazın devredildiği anlaşılmaktadır.

'PROTOKOL HÜKÜMLERİNE AYKIRI ÖDEME TESPİT EDİLDİ'

Protokol hükümlerine göre TOKİ, bitirmiş olduğu sosyal hizmet binalarını Bakanlığa bir fatura düzenleyip teslim etmesi gerekmektedir. Protokolün 5'inci maddesinde belirtilen inşaat bedeli (KDV hariç) 6'ncı maddeye göre her bir iş için ayrı ayrı faturada gösterilecek olup bu bedel ile TOKİ'ye Haziran 2010 ayından önce veya sonra devredilen taşınmazların ekspertiz değerleri 15. maddeye göre (ÜFE) oranında Haziran 2010 ayına güncelleştirilerek iki taraf arasında mahsuplaşmaya gidilmesi gerekmektedir. Yapılan incelemede, aşağıda belirtilen hususlarda protokol hükümlerine aykırı olarak ödemede bulunulduğu tespit edilmiştir.

'HAK EDİŞ BEDELLERİ YERİNE FATURADA GÖSTERİLEN İNŞAAT BEDELLERİ'

Söz konusu 70 adet binanın 62 tanesinin yapıldığı 8 tanesinin de yapım aşamasında olduğu ve biten 62 adet binanın 8 tanesi için fatura gönderildiği 54 adet bina için ise fatura gönderilmediği anlaşılmaktadır. Ancak, protokolün 6. maddesine göre TOKİ bitirmiş olduğu sosyal hizmet binalarını Bakanlığa bir fatura düzenleyip teslim etmesi gerekmektedir. TOKİ, yüklenicilere ödediği hak ediş bedelleri (KDV dahil) ile devir aldığı taşınmazların ekspertiz bedellerini karşılaştırarak Bakanlığın TOKİ'ye borcu olduğunu hesaplamıştır. Ancak, protokolün 5'inci maddesine göre, hak ediş bedelleri (KDV dahil) yerine faturada gösterilen inşaat bedellerinin (KDV hariç) mahsuplaşmada esas alınması gerekmektedir.

'TOKİ, YÜZDE 10 HİZMET BEDELİNİ DE DAHİL ETTİ'

TOKİ'nin, hesaplamaya 'Yüzde 10 hizmet bedeli'ni de dahil ettiği görülmektedir. Ancak, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in 65'inci maddesi ve 03.08.2005 tarih ve 25895 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 298 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliği hükümlerine göre verilen izin yazısında Maliye Bakanlığı, 'hizmet bedelinin' için nihai gerçekleşme bedeli olarak mahsuplaşmada esas alınacak inşaat bedeline ilave edilmemesi koşuluyla 30.06.2009 tarihli protokolü uygun bulduğunu belirtmektedir. Diğer taraftan TOKİ "hizmet bedeli" alınmasına 2985 sayılı TOKİ Kanununun 2'nci maddesinin (g) bendini dayanak olarak gösterse de, söz konusu bendin yürürlük tarihinin (31.05.2012) protokolün düzenlenme tarihinden (30.06.2009) sonra olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, protokolde belirtilen 'hizmet bedeli'nin hesaplamaya dahil edilmemesi gerekmektedir.

'TOKİ'NİN İNŞAAT BEDELLERİNİ GÜNCELLEMEDİĞİ ANLAŞILDI'

TOKİ'nin inşaat bedelleri ile taşınmazların expertiz değerlerini güncellemediği anlaşılmaktadır. Ancak, protokolün 15'inci maddesine göre inşaat bedelleri ile taşınmazların ekspertiz değerlerinin (ÜFE) oranında Haziran 2010 ayına güncellenmesi gerekmektedir

BAKANLIĞIN SAVUNMASI: TOKİ'YE GEREKLİ UYARILARI YAPTIK

Kamu idaresi cevabında: TOKİ Başkanlığına gönderilen 14.05.2015 tarih ve 76055 sayılı yazımızla; Sayıştay Başkanlığı denetim raporunun 'Bulgu 2' de belirtilen hususlar dikkate alınmak suretiyle en kısa zamanda TOKİ Başkanlığı ve Bakanlığımız Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından Protokolün 15. Maddesine göre Haziran 2010 ayına göre güncelleştirilerek iki taraf arasında mahsuplaşmaya gidilmesi, protokolün 6. Maddesine göre bitirmiş olduğu sosyal hizmet binalarının faturalarının gönderilmesi, söz konusu protokolün 5. Maddesine göre hak ediş bedelleri (KDV Dahil) yerine faturada gösterilen KDV hariç inşaat bedellerinin mahsuplaşmada esas alınması, TOKİ'nin faturaya dahil ettiği yüzde 10 hizmet bedelinin protokol imza tarihinden sonra (31.05.2012 tarihinde) yürürlüğe girmesi nedeniyle alınmaması gerektiği hususları bildirilmiştir. Sonuç olarak borcun mahsuplaşmasında Sayıştay Başkanlığı tarafından 'Bulgu 2'de belirtilen hususlar dikkate alınmak suretiyle Bakanlığımız Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından TOKİ Başkanlığına gerekli uyarılar yapılmış olup, görüşmeler devam etmektedir. Bundan sonra yapılacak iş ve işlemler, bulguda yer verilen hususlara uygun olarak gerçekleştirilecektir denilmektedir." CİHAN