Euronews'te yer alan habere göre Lübnan parlamentosu, iki yıldan uzun süredir devam eden cumhurbaşkanlığı boşluğunu doldurmak üzere Perşembe günü ordu komutanı Joseph Aoun'u cumhurbaşkanı olarak seçti.

Oylamanın ilk turunda Lübnan Ordu Komutanı Aoun 128 oydan 71'ini alarak yarışı önde götürse de tek başına kazanmak için gereken üçte iki çoğunluğun altında kalmıştı.

Ancak ikinci turda 99 oy alan Aoun, Lübnan'ın yeni cumhurbaşkanı olarak seçildi.

İlk turda, milletvekillerinden 37'si boş oy kullanırken 14'ü “egemenlik ve anayasa” yönünde oy kullanmıştı.

Parlamento oturumu, görev süresi Ekim 2022'de sona eren eski Cumhurbaşkanı Michel Aoun'un (ordu komutanı ile bir akrabalığı yok) ardından yapılan 13. cumhurbaşkanı seçme girişimiydi.

Oylama, İsrail ile Lübnanlı militan grup Hizbullah arasında 14 aydır süren çatışmaları durduran zayıf bir ateşkes anlaşmasından haftalar sonra ve Lübnan liderlerinin yeniden yapılanma için uluslararası yardım arayışında olduğu bir dönemde yapıldı.

Aoun, İsrail'in anlaşmada öngörüldüğü üzere güçlerini güney Lübnan'dan çekmesini sağlamak ve savaş sonrası yeniden inşayı finanse etmek için Lübnan'ın yardımına ihtiyaç duyacak olan ABD ve Suudi Arabistan'ın tercih ettiği aday olarak görülüyordu.

ABD merkezli Orta Doğu Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Randa Slim, Hizbullah'ın İsrail ile savaşının ardından askeri ve siyasi olarak zayıflamasının ve Suriye'deki müttefiki Esad'ın düşmesinin yanı sıra bir cumhurbaşkanı seçilmesi için yapılan uluslararası baskının perşembe günkü sonuca zemin hazırladığını belirtti.

Analist Slim, “(Aoun'un) Suudi Arabistan, ABD ve Avrupalıların desteğine sahip olması, işleri halledebilmesi açısından ona büyük bir destek sağlıyor,” dedi.

Ancak yine de, sadece militan bir grup değil aynı zamanda güçlü bir destek tabanına sahip siyasi bir parti olan Hizbullah ile ilişkiler de dahil olmak üzere, “Lübnan iç siyasetinin doğasında var olan çelişkilerin üstesinden gelmek,” zorunda kalacak.

Slim, Aoun'un “Hizbullah ile hiçbir zaman çatışmalı bir ilişki içinde olmadığını, ancak Hizbullah'a da hiçbir zaman boyun eğmediğini” söyledi.

Ordu komutanının ekonomik konulardaki görece deneyimsizliği, büyük olasılıkla danışmanlarına dayanacağı anlamına geliyor.

İsrail ile savaş nedeniyle siyasi ve askeri olarak zayıflayan Hizbullah daha önce bir başka adayı, eski Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile yakın bağları olan Lübnan'ın kuzeyindeki küçük bir Hristiyan partinin lideri Süleyman Frangieh'i desteklemişti.

Ancak çarşamba günü Frangieh yarıştan çekildiğini ve Aoun'u desteklediğini açıklayarak ordu şefinin önünü açmış oldu. Yine Çarşamba günü Hizbullah'a karşı parlamentodaki ana bloğun başını çeken Lübnan Güçleri de Aoun'a destek verdi.

Perşembe günü yapılan oylamada yasama meclisinin 128 üyesinin tamamı hazır bulundu.

Lübnan'ın kırılgan mezhepsel güç paylaşım sistemi hem siyasi hem de prosedürel nedenlerle çıkmaza girmeye meyilli.

Krizlerle boğuşan ülke, en uzunu Mayıs 2014 ile Ekim 2016 arasında olmak üzere yaklaşık 2,5 yıl süren cumhurbaşkanlığı boşluğu yaşadı. Bu süreç eski Cumhurbaşkanı Michel Aoun'un seçilmesiyle sona ermişti.

Lübnan'da cumhurbaşkanının Maruni bir Hristiyan, başbakanın Sünni bir Müslüman ve meclis başkanının Şii olduğu güç paylaşımı sisteminde cumhurbaşkanının rolü sınırlı.

Ancak başbakanı ve kabineyi atama ya da görevden alma yetkisi sadece cumhurbaşkanına ait.

Son iki yıldır Lübnan'ı yöneten geçici hükümet, görevdeki bir cumhurbaşkanı tarafından atanmadığı için yetkileri kısıtlanmış durumda.

Eğer Joseph Aoun seçilirse, Lübnan anayasasının ordu komutanları da dahil olmak üzere üst düzey kamu görevlilerinin görev süreleri boyunca ya da görevden ayrıldıktan sonraki iki yıl içinde cumhurbaşkanlığı görevini üstlenmelerini yasaklamasına rağmen, Lübnan'da cumhurbaşkanlığına yükselen beşinci eski ordu komutanı olacak.

Daha önce bu yasaktan feragat edilmiş olsa da, bu durum Aoun'un önünde ilave prosedürel engeller olduğu anlamına geliyor.

Normal şartlar altında Lübnan'da bir cumhurbaşkanı adayı ilk tur oylamada 128 üyeli meclisin üçte iki çoğunluğuyla ya da bir sonraki turda salt çoğunlukla seçilebiliyor.

Ancak seçilmesiyle ilgili anayasal sorunlar nedeniyle Aoun'un ikinci turda bile üçte iki çoğunluğa ihtiyacı olacak.

Diğer adaylar arasında, eski maliye bakanı olan ve şu anda Uluslararası Para Fonu'nda (IMF) Orta Doğu ve Orta Asya Departmanı Direktörü olarak görev yapan Cihad Azur ve Lübnan Genel Güvenlik Teşkilatı'nın başkan vekili Elias el-Baysari de yer alıyor. Ancak El-Baisary Perşembe günü yarıştan çekildiğini açıkladı.

Yeni hükümet, İsrail-Hizbullah savaşını sona erdiren ateşkes anlaşmasını uygulamak ve yeniden yapılanma için fon aramak gibi görevlerle karşı karşıya kalacak.

Lübnan, altı yıldır ülkenin para birimini düşüşe sokan ve pek çok Lübnanlının birikimlerini yok eden ekonomik ve mali bir krizin içinde bulunuyor. Nakit sıkıntısı çeken devlet, günde sadece birkaç saat elektrik sağlayabiliyor.

Ülke liderleri 2022 yılında bir kurtarma paketi için IMF ile bir ön anlaşmaya vardılar ancak anlaşmayı tamamlamak için gereken reformlar konusunda sınırlı ilerleme kaydettiler.