Video: Arşiv

Sonradan verilen sözlü önergelerle 2017’de açıklanacak denetim raporundaki duruma göre Türkiye 12 yıl aradan sonra tekrar “monitoring” denetim statüsüne düşme riski ile karşı karşıya kaldı.

1996 yılından 2004’e kadar Monitoring’de kalan Türkiye 2004 yılında bir kademe atlamış ve “post monitoring” izleme sonrası statüye yükselmişti. 2004 yılında verilen 12 maddelik ödev 12 yıldır yerine getirilemedi. Özellikle 17-25 Aralık yolsuzluk operasyonlarından sonra ülkenin girdiği anti-demokratik girdap Türkiye’yi tekrar demokrasi liginde 2. Lig’e düşmesiyle karşı karşıyla getirdi. Raporun oylaması sırasında sözlü önerge veren raportörler Kasım ayında Türkiye’ye denetim ziyaretinde bulunacak. 2017 Nisan ayına hazırlanması planlanan rapor, gidişata göre daha önce veya sonra açıklanabilir. Olumlu gelişler gözlenmezse Türkiye tekrar Monitoring’e düşürülme riski ile karşı karşıya. Raporun 2017 Nisan ayında AKPM’de parlamenterlerin önüne gelmesi bekleniyor.

Bir yandan Türkiye’nin statüsünün düşürülmesi yüksek sesle dile getirilirken diğer yandan bu durumun ülkeyi diyaloğa kapatacağı için olumsuz Turkiye için daha olumsuz sonuçlar doğurabileceğini dile getiren parlamenterler de oldu. Türkiye’nin demokrasi yolunda ilerlemesi ve reformları yerine getirmesi için monitoring’e indirilmeden devam edilmesi görüşü de var.

Türkiye 12 yıldır yerine getirmesi gereken 12 maddelik ödevi henüz tamamlayamadı. Ülkenin kötüye gidişatından dolayı bugün alınan kararlarda 12 maddelik ödevin üzerine yeni yükümlülükler getirdi. 2017’de açıklanacak denetim raporuna kadar bu ödevlerin yerine getirilmesi gerek. Bu ödevler aslında AB ilerleme yolunda düzenlenmesi gereken reformlarla örtüşüyor. Konsey Türkiye’nin demokrasi standartların Avrupa Konseyi seviyesine çıkartmasını talep ediyor.

Norveç ve Sırbistanlı raportörlerin hazırladığı rapora 40 tane değişiklik önergesi verildi. AKP heyeti 17-25 Aralık yolsuzluk soruşturmalarına değinilen ve Tayyip Erdoğan’ın oğlu ve 4 Bakanın zikredildiği maddeyi rapordan çıkartamadı. AKP heyetinin verdiği hiçbir değişiklik önergesi parlamenterler tarafından kabul görmemesi dikkat çekti.

Kayyım ataması ile ilgili ve medyaya baskı konusunda değişiklik önergeleri veren heyet “medya baskısı için somut deliller isterken hukuksuza atanan kayyımların ise bağımsız yargı tarafından atandığını iddia etti. Buna karşı komisyonda “biz de öyle olmanı isterdik ama maalesef o şekilde değil” yanıtı geldi. Bu önergede diğer önergeler gibi kabul görmedi.

Ayrıca 100.000 internet sitesinin kapatılması ve medyaya sansürün eleştirildiği madde için AKP milletvekili Serap Yaşar kapatılan sitelerin%99,5’inin pornografik siteler olduğunu söylese de heyet tarafından inandırıcı bulunmadı.

Yargı bağımsızlığı konusunda sert eleştirilerin yer aldığı ve Cumhurbaşkanına hakaret kanunu 299. Maddenin değiştirilmesinin istendiği maddenin yumuşatılmasını isteyen AKP heyetinin bu talebi de karşılık bulmadı. Raporda yer alan hukukun erozyona uğraması tabiri aynıyla muhafaza edildi. Binlerce hakim ve savcının yerinin değiştirilmesi örnek olarak gösterilirken, Yargıtay ve Danıştay’da yapılacak değişikliklerin endişeyle karşılandığı ifade edildi. Raporda ağır eleştirilere tabi tutulan Yürütmenin yargıya müdahalesi konusunda somut delil isteyen AKP’li vekile komisyon üyesi Erdoğan’ın AYM hakkında söylediği sözleri hatırlattı.

Güneydoğuda yaşanan hak ihlallerini içeren değişiklikler kabul edildi. Hdp’li vekiller parlamenterlerin desteğini alarak bölgede yaşanan olaylar hakkında detaylı bilgilerin rapora girmesini sağladılar.