Video paylaşım uygulaması TikTok dünyanın gündeminde. Konuyla ilgili arka arkaya baş döndürücü gelişmeler yaşanıyor. TikTok’un ana şirketi ByteDance, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Oracle ve Wal-Mart ile ilkesel bir anlaşmaya vardığını ve üç tarafın hızla Çin ve Amerika Birleşik Devletleri yasalarına uygun bir şekilde iş birliğine gideceklerini duyurdu.
Açıklamada, bu mutabakatın ABD yönetimine bir teklif olarak sunulduğu belirtildi ve TikTok, üçlü uzlaşmanın şirketin Amerika Birleşik Devletleri’ndeki gelecekteki operasyonları ve gelişimiyle ilgili sorunları çözeceğine inandığını belirtti.
ABD Başkanı Trump, aynı gün, TikTok'un Oracle ve Wal-Mart ile işbirliği planını ‘prensipte’ kabul ettiğini söyledi. ByteDance geçtiğimiz günlerde Beijing Belediye Ticaret Bürosuna “Çin Halk Cumhuriyeti Teknoloji İthalat ve İhracatının Yönetimi Yönetmeliği” ve “İhracattan Yasaklanan ve Kısıtlanan Teknolojiler Kataloğu” uyarınca bir lisans başvurusunda bulunduğunu belirten bir açıklama yaptı. Buna yanıt olarak Ticaret Bakanlığı sözcüsü Gao Feng, 24 Eylül’de düzenlenen bir basın toplantısında, ByteDance tarafından sunulan teknoloji ihracat lisans başvurusunun alındığını ve ilgili yasa ve yönetmeliklere uygun olarak inceleneceğini söyledi.
"Modern korsanlık" taktikleri
Bazı Amerikalı politikacıların baskısı altında, ilgili Amerikan şirketleri geçtiğimiz günlerde Çinli Bytedance şirketine ait bir internet platformu olan TikTok ile sözde bir anlaşmaya vardıklarını iddia ettiler. Bu zorlayıcı işlemin nihai sonucu henüz belirlenmedi, ancak ABD’nin kural tanımayan ekonomik zorbalığının ve kişisel kazanç için başvurduğu vahşi araçların, bir tür “modern korsanlık” olduğu ortaya çıkmış durumda.
Amerika Birleşik Devletleri’nin korsan mantığı, “ulusal güvenlik” kisvesi altında olduğu sürece, suçlamanın gerçek bir kanıtı olmasa bile “av” hedeflerine kolayca zarar verebiliyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin TikTok işlemlerini zorla sattırma süreci, keyfi siyasi manipülasyonlarla dolu bir şekilde ilerliyor.
Business Insider web sitesi ve diğer birçok medya organı, ABD’nin defalarca TikTok’u vatandaş bilgilerini çalmak ve ulusal güvenliği tehdit etmekle suçladığını, ancak hiçbir kanıt bulamadığını belirtti. Derinlemesine bir araştırmanın ardından, ABD aylık Wired dergisinin muhabiri Louis Massagis şu sonuca vardı: “TikTok’un veri toplama davranışı, reklamcılık temelli bir şirket için özel bir şey değildir.” Bloomberg News’e göre, bir Alman yetkili, uygulamanın ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğuna dair herhangi bir işaret bulamadığını açıkça belirtti.
ABD korsanlık mantığı, sektörde öncü bir konuma ulaşmış ABD dışındaki şirketlerin ABD tarafından kontrol edilmesi gerektiğidir. Bu hedefe ulaşmak için ABD, tanınan kuralları görmezden gelebilir, devlet mekanizmasını kötüye kullanabilir ve ilgili hedefleri istemeyerek bastırabilir.
ABD politik bir "mayın tarlasına" dönüşüyor
Böyle bir mantık, ABD’nin her zaman reklamını yaptığı adil rekabet ve piyasa ekonomisi ilkelerini reddediyor, uluslararası ekonomi ve ticaret kurallarını ihlal ediyor ve uluslararası yatırımcıların ABD yatırım ortamına olan güvenine zarar veriyor. ABD’nin bu mantığı takiben aldığı eylemler, zorlama ve yağma ile eşdeğerdir ve kendisine zarar verecektir. Gelecekte ABD pazarı “politik” bir mayın tarlası olarak sınıflandırılabilir.
Eski Google CEO’su Eric Schmidt, bir röportajda, ABD’nin TikTok’a yönelik saldırısının diğer ülkelerin ABD teknoloji şirketlerine karşı benzer eylemlerde bulunmaları için bir emsal oluşturduğu konusunda uyardı.
ABD korsanlık mantığını net bir şekilde görmek, ABD zorlaması altında gerçekleştirilen TikTok işleminin hiçbir şekilde tamamen ticari bir işbirliği olmadığını anlamak zor değildir. Hiçbir ülke, dünyada kendi yoluna gitme ve kalkınma avantajlarını tekeline alma gücüne sahip değildir. Birlikte tartışmak, inşa etmek ve paylaşmak, dünyanın gelişiminin doğru yönüdür.
Ticaret ‘sanatı’ veya şantaj ‘sahtekarlığı’
Zorunlu satışlar ve TikTok’un kapatılması gibi önceki kibirli uygulamalarla karşılaştırıldığında, üçlü anlaşmaya prensipte “OK” diyen ABD, şimdilik bir adım geri çekilmiş gibi görünüyor. Ancak, medyanın ifşa ettiği anlaşmanın içeriğine bakılırsa, bu aslında ABD'nin oynadığı bir oyuna benziyor. Asıl amaç, limit üzerinden baskı uygulamak. Personel, öz sermaye ve çekirdek teknoloji dahil olmak üzere, adım adım ve nihayet ABD’deki Çinli şirketin tam kontrolünü ele geçirmek; "ticari işbirliği" bayrağı altında bundan yararlanmaya yönelik çıplak bir girişim.
Sözde "anlaşmanın" sonucu, bazı insanlar, mevcut planın en azından TikTok’un Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet göstermeye devam etmesine izin vereceğine inanarak rahat bir nefes alabilir. Bununla birlikte, Amerikalı politikacıların elde etmek için dikkatlice manipüle ettikleri sonuç tam da budur. Kayıpları durdurmak için şirketlerin ve yatırımcıların acil psikolojik ihtiyaçlarını fırsat bildiler.
Yüzeydeki sözde ‘iş birliğinin’ kendine has değerleri vardır, ancak arkasında Amerikalı politikacıların kurnazlığı bulunmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri gelecekte de aynısını yapacak, diğer ülkelerin girişimlerini ve teknolojilerini daha da acımasızca yağmalayacak.
Gelecekte TikTok işleminin nasıl gelişeceğine dair hala büyük belirsizlikler var, ancak gerçekler açıkça iki sonuca işaret etti ki bu aynı zamanda tüm küresel şirketlerin Amerika Birleşik Devletleri'ne girerken yüzleşmeleri gereken gerçek: Birincisi, ABD rekabetçi olmayan şirketleri bastıracak. Merhametleri yok. Teknolojik hegemonyasını sürdürmek için, piyasa ilkelerini ve uluslararası kuralları açıkça ihlal edebilir ve her zaman ilan ettiği piyasa ekonomisi ve adil rekabet ilkelerini reddedebilir. İkincisi, Çin’in süper büyük nüfus veri desteği gittikçe artacak. Dünyadaki teknolojik inovasyon avantajlarına sahip yüksek teknoloji şirketleri arasında, Bytedance’ın Amerika Birleşik Devletleri'ndeki deneyimi belirli bir öngörü düzeyine sahiptir. Kendi haklarını sıkı bir şekilde savunup savunamayacağı ve sorunların adil çözümünü teşvik edip edemeyeceği, Çinli şirketlerin uzun vadeli çıkarları üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktır.
1980'lerde ABD, Toshiba Corporation tarafından temsil edilen Japon yarı iletken endüstrisini engellemek için benzer yöntemler kullandı. Birkaç yıl önce bir Fransız imalat şirketi olan Alstom'u "parçalamak" için "uzun kol yargı yetkisi" gibi çeşitli yöntemler izlendi. Şirketin ana işleri, rakip General Electric Company tarafından satın alındı. Şimdilerde Huawei ve TikTok'u gözüne kestiren bu hırsın arkasında, aynı aç gözlülük ve kendini "istisnai" görme huyu var.
"İdeolojik soğuk silahlar"
TikTok olayı, hegemonik mantık ve güç politikası olarak "Önce Amerika"nın özünü bir kez daha ortaya çıkardı.
Uzun bir süredir, Amerika Birleşik Devletleri hegemonyasını küresel olarak genişletmek için güçlü siyasi, askeri ve ekonomik avantajlara bel bağladı. ABD bazen insan hakları ve demokrasi bayrağını oynar, bazen "ulusal güvenlik" bahanesini kullanır ve hatta bunu, diğer ülkelerin meşru kalkınma haklarını ve bağımsız seçimlerini bastırmak ve sınırlamak için ideolojik bir "soğuk silah" haline getirir. Asıl amacı hegemonya ve süper tekel çıkarlarını korumaktı.