Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Şeref Üyesi ünlü Macar Türkolog Prof. Dr. György Hazai dün Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de vefat etti.

Dünyanın pek çok ülkesinde üniversitelerde Türkoloji alanında araştırmalar yaparak ders veren ünlü Macar Türkolog Prof. Dr. György Hazai, Berlin Üniversitesi'nde Alman Bilimler Akademisi Turfan Koleksiyonu'ndaki Uygur yazmalarının basılması için oluşturulan kurulun başkanlığını yaptı. Barbara Kellner-Heinkele ile birlikte, Türkoloji Kaynakçası El Kitabı (1986) hazırladı. Makedonya'da Türk ağızları ve Balkan Slav dilleri üzerinde yaptığı araştırmalarını Makedonya Türk Ağızları Üzerine Katkılar (1959), Balkan Slav Dilleri ile Osmanlı Türkçesi Arasındaki İlişkiler Üzerine Notlar (1961) adlarıyla çeşitli çalışmalar gerçekleştirdi.

Prof. Dr. Hazai, İsmail Parlatır ile birlikte Macar Bilimler Akademisi ve TÜBA arasında kurulmuş iş birliğinin ilk somut ürünü olan 'Macar Bilimler Akademisi Kütüphanesi'ndeki Türkçe El Yazmaları Katalogu'nu hazırladı.

Macar Bilimler Akademisi Kütüphanesi'ndeki Türkçe El Yazmaları Koleksiyonu'nun, Macar Türkologların 19. yüzyılda Osmanlı el yazmalarını sistemli olarak toplamaya ve incelemeye başladıklarının göstergesi olan Katalog çalışması Türk, Macar ve Alman bilim insanlarının karşılıklı çaba, iş birliği ve ekip çalışması sonucu olarak 2007 yılında TÜBA tarafından yayımlandı.

2001 yılında TÜBA Üyesi seçilen Prof. Dr. György Hazai'ye 2014 yılında 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından 'Liyakat Nişanı' tevcih edilmişti.

PROF. DR. GYÖRGY HAZAİ KİMDİR?

1800'lü yıllarda Macaristan'da Türkolojinin temellerini atan Armin Vamberi'nin devam ettirdiği Türkoloji geleneğinin temsilcilerinden biri olan Prof. Hazai, 30 Nisan 1932'de Budapeşte de doğdu. 1950'de yükseköğrenime başladı. 1954'de Budapeşte Lorant Üniversitesi Sanat ve Beşeri Bilimler Fakültesi Türkoloji Bölümü'nden mezun oldu. Mezuniyetinin ardından 1954-1955 yıllarında Bulgaristan'da Türk ağızlarını araştırdı. Nemetin yönetimi altında yapılan araştırma gezilerine katılan Prof. Hazai, 1956-1957 yıllarında Sofya Üniversitesi'nde misafir öğretim elemanı olarak Türkoloji dersleri verdi ve Türk dili üzerine doktorasını tamamladı. 1963'te uzun yıllarını bilimsel araştırmalara vakfedeceği Berlin'e yerleşti. 1966'da Macar Bilimler Akademisi'nden doktor unvanını aldı. 1983'te bir kez daha Macaristan'a dönüş yapan ünlü Türkolog, 8 sene boyunca Macar Bilimler Akademisi Basım Evi Müdürlüğü'nü yürüttü. 1992'de Kıbrıs Üniversitesi Türkoloji Bölüm Başkanı oldu. Türk dili ve tarihi heyecanını Kıbrıs'a taşıyan Hazai, 2000 yılında döndüğü Budapeşte'de Andras Üniversitesi'nin kurucu rektörlüğü görevini 3 yıl sürdürdü.

Hazai, uzun ve verimli akademik hayatında Türk dili ve tarihinin çeşitli konularına eğilen, derin araştırmalar kaleme almış olmasının yanında Osmanlı Türkçesinin temel eserleri sayılan birçok tarihi metni neşre hazırlayarak Osmanlı Türkçesinin incelenmesine rehberlik eden metodolojik çalışmalar yaptı ve sahanın genç isimlerine araştırma yöntemlerinde rehberlik etti.

Prof. Dr. György Hazai bir taraftan Balkanlardaki Türk ağızlarını inceledi, diğer taraftan Kiril ve Latin harfleriyle yazılan Türkçe transkripsyon metinleri üzerinde çalıştı.

60 yılı bulan bilim hayatı boyunca 20'yi aşkın kitap yayımladı, 300'e yaklaşan ilmi araştırma ve inceleme de bulundu. Prof. Hazai, 10'u aşkın ilmi tanıtma ve tenkiti, Türk dili, tarihi, edebiyatı ve kültürü ile ilgili olarak çeşitli ansiklopedilerdeki makaleleri, Türk dili ve edebiyatından Macarca ve Almancaya ve Macarcadan da Türkiye Türkçesine yaptığı çevirileriyle uluslararası Türkolojinin duayenlerinden biri oldu. CİHAN