Türkiye’ye gemilerle taşıdılar: Yerli ve Milli TOGG gitti, Çinli BYD geldi

ABD yerli üretimini korumak için Çin'e yüzde 34, Türkiye’ye yüzde 10 gümrük vergisi getirirken, Türkiye'de yerli otomobil TOGG'un rakipleri olan Çinli markalara vergi muafiyeti sağlandı. Bu imtiyaz karşılığında Manisa’da fabrika kuracağı açıklanan Çinli BYD, üretimi Çin’de yaparak dev gemilerle Türkiye’ye araç taşımaya başladı.

TOGG’a rakip olarak pazarda hızla büyüyen BYD, 2025’in ilk çeyreğinde Türkiye binek otomobil pazarında en çok büyüyen marka oldu. Öte yandan Manisa’da kurulması planlanan fabrikanın inşaatına dair henüz somut bir adım atılmaması, “vergi muafiyeti için fabrika sözü verildi ama üretim hâlâ Çin’de yapılıyor” eleştirilerini beraberinde getirdi.

Karar’da yer alan habere göre, 29 Ekim 2022’de banttan inen yerli ve milli TOGG, 2023’te en çok satan elektrikli otomobil oldu. Bugüne kadar trafikteki T10X sayısı 50 bini geçti. Nisan sonunda 600 km menzilli yeni model T10F’nin de satışa sunulması bekleniyor. TOGG, 2030’a kadar beş farklı modelde toplam 1 milyon araç üretmeyi hedefliyor.

FABRİKA KURMAK YERİNE ÇİN’DE ÜRETTİKLERİ GELDİ

ABD, ekonomisini korumak ve yerli üretimi teşvik etmek amacıyla Çin’e yüzde 34, Türkiye’ye yüzde 10 gümrük vergisi uygulaması başlatırken, Türkiye’nin ’60 yıllık hayali’ TOGG’un rakibi üreticilere vergi muafiyeti uygulamasına yönelik tepki, Çinli BYD’nin binlerce aracını devasa gemiyle getirmesiyle zirve yaptı. TOGG’un önünü kesmemesi için daha önce uygulanan yüzde 40 verginin ‘fabrika kurmaları’ şartıyla ‘sıfırlanması’nın ardından üreticilerin fabrika çalışmalarına hız vermek yerine Çin’de ürettikleri araçları gemilere doldurup getirmeleri dikkat çekti.

SEÇİMLERDE PROPAGANDA YAPIYORLARDI

Seçimlerde propaganda aracı olarak kullanılan TOGG için Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İşte fabrika, işte Cumhuriyetimizin yeni asrının ilk kıvılcımı…” ifadelerini kullanmıştı. TOGG’un imtiyazlı rakibi BYD’nin 2025’in ilk çeyreğinde, önceki yılın aynı dönemine kıyasla Türkiye Binek Otomobil Pazarında en çok büyüyen marka olması tehlikenin boyutunu ortaya koydu. Çinli firmanın Manisa’daki inşaat çalışmalarının 2026 ilk çeyreğine kadar tamamlanmasıyla üretime başlaması hedeflenirken, fabrikanın temelinin atılmaması soru işaretlerine yol açtı.

Bu süreçte, Çinli markalara sağlanan kolaylıklar “TOGG’un önü mü kesiliyor?” sorusunu gündeme getirdi. BYD’nin 7 bin araç taşıyan gemisi geçtiğimiz günlerde Safiport Limanı’na ulaştı. Çinli şirket, Dolphin, Atto 3, Tang gibi yedi farklı modeli Türkiye pazarına soktu.

Chery ise Samsun’da 1 milyar dolarlık yatırımla fabrika kuracağını ve 5 bin kişiye istihdam sağlayacağını açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu yatırım nedeniyle Chery yetkililerine teşekkür belgesi verdi. Aynı yaklaşımın TOGG’a gösterilmemesi dikkat çekti.

ADIM ADIM PAZARI ELE GEÇİRİYORLAR

Çin menşeli içten yanmalı ve hibrit araçların ek vergisi, 31 Aralık 2024 tarihinde Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı kararına göre; yüzde 40’tan yüzde 50’ye yükseldi. Ancak elektrikli ve şarj edilebilir hibrit araçlar için uygulanan yüzde 40’lık ek vergi oranı sabit kaldı. Türkiye otomotiv pazarında şu 12 Çin markası bulunuyor. Pazar payı, yüzde 8’lerde. 2025’te bu payın artması bekleniyor. Chery, yalnızca 2 yıl gibi bir sürede 100 bin adetlik satışı aştı. Dünya genelinde 2024’te 4 milyondan fazla araç satan BYD ise, ülkemizde daha atılgan bir politika izlemeye başladı.

Çinli markalar Türkiye’yi Avrupa’ya açılan kapı olarak görürken, pazar payları yüzde 8’e ulaştı. Uygulanan vergi muafiyetlerinin kalıcı olup olmayacağı ve yerli üretimin nasıl korunacağı, otomotiv sektörünün en kritik başlıklarından biri hâline geldi.

07 Nisan 2025 21:53

DİĞER HABERLER