Yanmış antik papirüsteki yazı yapay zeka ile deşifre edildi

"Papüristeki harflerde antik Yunanca'da mor ve kızıl karışımı imparatorluk rengi anlamına gelen "????????" ya da "porfiro" kelimesi keşfedildi."
Vezüv Yanardağı M.S. 79 yılında patladığına, günümüz İtalyası'ndaki antik Roma kentleri Pompei ve Herculaneum, yerle bir olmuştu.

Papirüslere yazılı antik belgeler de gömülmüş ve kömüre dönüşmüştü.

Antik papirüs tomarları neredeyse 2 bin yıl, 20 metre kalınlığındaki volkanik çamur, kül ve sünger taşlarının altında kaldı.

Belgeler, kendisini İmparator ilan edip, daha sonra suikastla öldürülen ünlü Romalı general ve devlet adamı Julius Sezar'ın kayınpederine ait olduğu düşünülen bir villadaydı.

Pompei'deki antik kalıntılar 1700'lü yıllarda ilk olarak gün ışığına çıkartıldığında, 600'den fazla papirüs belge de bulunmuştu.

Volkanik patlama sayesinde korunmuşlardı ama o kadar hassaslardı ki, yanlış bir şekilde tutulduğunda toz olup, dağılıyordu.

Bu belge tomarlarını açmadan ve hasar vermeden okumak, yüzlerce yıldır mümkün olmamıştı.


Yanmış papirüslerin 3 boyutlu röntgenleri çekildi.

Bu Herculaneum belgelerinin okunabilmesi için Mart ayında, bir makine öğrenme ve bilgisayar görüntüleme mücadelesi olan Vezüv Yarışması yapıldı.

ABD'de Kentucky Üniversitesi, açılmamış kağıt toparlarının röntgenlerinden, yapay zekayı kullanarak kelimeleri çözmek için öğrenciler ve uzmanlara başvurdu.

Röntgenler, 2019'da aynı üniversiteden Profesör Berent Seales tarafından çekilmiş, çok yüksek çözünürlüklü üç boyutlu görüntüleme yapılmıştı.

Nebraska-Lincoln Üniversitesi'nden 21 yaşındaki bilgisayar mühendisliği öğrencisi Lufe Farritor, Herculaneum belgelerindeki bir kelimeyi çözen ilk insan olmayı başardı ve 40 bin dolarlık ödülü kazandı.

Papirüslerdeki kömürleşmiş antik harfleri tespit eden bir yapay zeka programı geliştirdi ve 10 kadar harfi bulmayı başardı.

Papirüs uzmanları, daha sonra, antik Yunanca'da imparatorluk rengi olarak kabul edilen, mor ve kızıl karışımı renk için kullanılan "porfiro/ ????????" kelimesini bulmayı başardı.

Ödülü kazanmak için Farritor'un 4 santimetrekarelik bir alanda en az 10 harf bulması gerekiyordu.

Farritor buluşun duyurulduğu basın toplantısında "Harfleri gördüm ve tamamen çılgına döndüm. Neredeyse düşecektim ve ağlayacaktım" dedi.
27 Ekim 2023 07:43
DİĞER HABERLER