Uyum yasaları kapsamında Yüksek Askerî Şûra (YAŞ) kararlarıyla ordudan ihraç edilenlerin haklarının iadesi için geliştirilen düzenlemeyi olumlu bulan askerlerin yanı sıra temkinli yaklaşanlar da oldu. Düzenlemeye konulacak geçici madde ile ordudan uzaklaştırılan askerlerin dosyaları, yeniden YAŞ gündemine gelecek. Değerlendirme sonrasında haklı bulunanlar orduya kabul edilecek, diğerleri ise özlük hakları için Askerî Yüksek İdari Mahkemesi'ne (AYİM) gidebilecek. YAŞ mağduru askerlerin eleştirisi bu noktada başlıyor. Zira kendilerini ordudan uzaklaştıran şûranın, bir daha dönüşlerine imkân sağlamayacağını düşünüyorlar. Bunun yanında verdiği kararlarla tartışmaların odağı haline gelen AYİM'e gitmeleri halinde de haklarını alamayacaklarına inanıyorlar. Öte yandan ihraçlarının üzerinden yıllar geçtiğini ifade ederek, orduya kabul edilseler bile bedeni, sosyal ve psikolojik sebeplerden dolayı kaldıkları yerden devam edemeyeceklerini dile getiriyorlar. YAŞ mağdurları ilk etapta özlük haklarının iadesini, ancak bundan sonra mahkeme safahatına geçilmesini istiyor. Eski Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Üyesi Hâkim Yarbay Veysi Savaş, yürütme organı ile mağdurların mahkemeye gitmeden haklarını geri alabileceğini söylüyor. Savaş, "Bu tasarı, uyum yasaları için hazırladığımız alternatiflerden biriydi. Bu düzenleme ile ayrım yapılmaksızın herkesin durumu şûrada tekrar görüşülecek. Düşünceleri ya da inançları gereği ordudan uzaklaştırılanların hakları iade edilecek. Hırsızlık, casusluk ve benzeri disiplin suçları işleyenlerin durumu da AYİM'de görüşülecek." dedi. Emekli Tabip Albay Ahmet Alper ise konuşulan düzenlemenin mağduriyetleri gidermeye yetmeyeceğini belirtti. YAŞ mağdurlarının beklentilerinin farklı olduğunu belirten Alper, "Yapılan düzenleme mağdurları 15 generale kurban etmek anlamı taşıyor." diye konuştu. 28 Şubat sürecinde ihraç kararlarını onaylayan komuta kademesinin generalliğe getirdiği şûra üyelerinin, seleflerinin yanlış yaptıkları yönünde karar vermelerinin mümkün olmadığını kaydetti. EMİNSU MODELİ UYGULANSIN ASDER Onursal Başkanı emekli Tuğgeneral Adnan Tanrıverdi de değişikliği yetersiz bulanlardan. Tanrıverdi, YAŞ mağdurları için 1960 darbesinden sonra ordudan atılan subaylar için uygulanan EMİNSU modelinin devreye açılmasını istedi. Askerî yargının mevcut haliyle askerlerin umudunu kırdığını belirten Tanrıverdi şöyle konuştu: "Bu uygulama kuzuyu kurda teslim etmekten başka bir şey olmayacaktır. 1960 darbesinden sonrası re'sen emekli edilen subaylar Emekli İnkılâp Subayları Derneği (EMİNSU) adı altında bir araya gelmişti. Hukukî mücadele sonucunda dönemin hükümeti dört farklı özel düzenleme ile Silahlı Kuvvetler mensuplarına haklarını verdi. Geçmişte olduğu gibi yasama organının özel çıkartacağı yasa ile YAŞ mağdurlarına hakları iade edilebilir." TECAVÜZ TEHDİDİYLE İFADEMİZ ALINDI YAŞ mağdurları için hazırlanan düzenleme geçmişte yaşanan acıları da yeniden gündeme taşıdı. 1988 yılında astsubay üstçavuş rütbesinde iken ihraç edilen Zübeyri Tufan, ifadeleri alınırken yaşadıklarını şöyle anlattı: "İrtica ile suçlanıyorsunuz 'bununla ilgili savunmanızı yapın' emri verildi. Savunma vermemizden 10 dakika sonra '28 gün oda hapsiyle tecziye edildiniz' kararı alındı. Ankara Etimesgut Hava İkmal Bakım Komutanlığı'nda bütün pencereleri tahtalar çakılarak kapatılmış bir odada tutulduk. On gün sonra gözü kapalı sorgulandık. Sorguda, '12 Eylül'de Mamak Cezaevi'nde getiriyorlardı ailelerini, önünde tecavüz ediyorlardı. O şekilde konuşturmaya çalışıyorduk. İster misin böyle bir şeyi?' dediler. Biz Silahlı Kuvvetlerimize kırgın değiliz. Ama bu sorguyu yapan bu zihniyetle yargı önünde hesaplaşacağız."