Süreyya  Yayınları, Taceddin Kayaoğlu arkadaşımızın “Bir  Fikir  Senfonisi İSTİŞARE”  isimli kitabını neşretti. Bu eser Kitap-Sünnet’e Risale-i Nurlara, Pırlanta serisine dayanılarak ve Elmalılı Hamdi Yazır gibi âlimlerin görüşlerine yer verilerek yazılmıştır. Şûra, istişâre, meşveret, müşâvere, meşûre, ve teşavür kelimeleri üzerinde duruluyor.

Aslında bu konularla ilgili akla gelebilecek en ince mesele ve detaylar hakkında, teferruatlı ve tafsilatlı bilgileri kapasitesine almak için hazırlanmıştır; bu hususu görüp anlamak  “İçindekiler” deki  konu başlıklarına bir bakmak yeterlidir:

Şûrâ nedir?

İştişare nedir, müsteşâr kimdir?

İstişarenin önemi nedir?

Kur’an-ı Kerim’de şûrâ ile ilgili ayetler hangileridir?

Elmalılı Hamdi Yazır, Kur’an’da sarahaten yer alan istişare ile ilgili iki ayeti nasıl tefsir etmiştir?

İstişarede gaye nedir?

İstişarenin faydaları nelerdir?

İslam hükümetinde istişarenin yeri nedir?

İstişare (toplantı) çeşitleri nelerdir?

Her “ortak akıl” toplantısı istişare midir ya da ortak akıl mı, akl-ı selim mi?

Dar alan istişare nedir?

Hangi konularda istişare yapılır?

Müsteşar hangi vasıfları taşımalıdır?

Deha mı istişare mi?

İSTİŞARE

Efendimiz (S.A.S.)  vahiyle müeyyed olmasına rağmen neden “İş(ler) hakkında onlarla istişarede bulun!” emri gelmiştir?

Efendimiz’in (S.A.S.) istişare şekli nasıldı ve kararları nasıl almıştı?

Hz. Peygamber’in (S.A.S.) müşâvirleri kimlerdir?

İstişare kimlerle yapılmalıdır?

İstişare esnasında ve sonrasında hangi hususlara dikkat  edilmelidir?

İstişareyi verimli bir şekilde yapmanın yolu nedir?

İstişareye hazırlık nasıl olmalıdır?

İstişareye zihnî hazırlık nasıl olmalıdır?

İstişarenin fizikî ortamı nasıl olmalıdır?

İstişarede ölçü nedir? İstişareye giren bir insanın tavrı / düşüncesi ne olmalıdır?

İstişareyi açış nasıl olmalıdır?

İstişarenin gündem maddeleri nasıl tespit edilmelidir?

İstişarelerde zaman sınırlaması nasıl olmalıdır?

İstişare (toplantı) nasıl yönetilmelidir?

ORKESTRA  ŞEFLERİ

İstişarede “ihtilâf  âdâbı” nasıl olmalıdır?

İstişarelerde tenkidin yeri nedir?

“Hürriyet” ve  “Meşveret” ilişkisi üzerine neler söylenebilir?

Sahabe Efendilerimiz, Peygamber Efendimiz karşısında teslimiyetin zirvesindeydiler. Ama aynı zamanda çok rahat bir şekilde her şeyi sorabiliyor, fikirlerini ifade edebiliyorlardı. Bu dengeyi nasıl kuruyorlardı?

İstişarelerde lidere kayıtsız uyma konusu “biat” olarak algılanabilir mi?  Lidere itaat hangi çerçevede olmalıdır?

İTAAT

İtaat edilmesi gereken bir noktada bazen aklımız ve mantığımıza ters düşen hususlar olabiliyor. Bu noktada “itaat”i nasıl anlamalıyız?

Büyük alimler arasında, saygı ve terbiye gibi hususlar, fikir hürriyetine gölge düşürmüş müdür? Yaş açısından daha küçük olanların meclislerde söz söylemesini nasıl değerlendiriyorsunuz?  Böyle bir durum  şimdi söz konusu olabilir mi?

İstişarede kararlar nasıl alınmalıdır?

İstişarede  nasıl bitirilmelidir?

İstişarelerin sonuçlarına nasıl bakılmalıdır?

İstişare yapıldıktan sonra mesuliyet kalkmış olur mu?

İstişarede çoğunluğun kararına uymak gerekir mi?

Efendimizin “Allah (c.c.)  ümmetimi dalâlet üzere birleştirmez” hadisini nasıl anlamalıyız?

İstişare kararlarına uymak “farz” mıdır?

İstişareden beklenen netice alınmadığını durumlarda  müsteşara nasıl davranılmalıdır?

Uygulamada yanlışlığı görülen kararlar nasıl değiştirilecektir?

Devlet başkanları  istişarelerini bütün halkla mı yoksa  bir şûrâ heyeti ile mi yapılmalıdır?

Devlet başkanı işe Şûrâ Heyeti arasında anlaşmazlık çıktığında nasıl tavır alınacaktır?

İstişarelerde gayrimüslim tebanın yeri var mıdır?

Yönetici “Primus inter pares” midir? İstişarede “idare eden” ve  “idare edilen”in konumları nasıldır?

İdareci istişare etmek zorunda mıdır?

İstişare edilen kimselerin görüşlerine aynen uymak gerekir mi?

“Yöneticiler”  istişareye uymadıkları ve “yanlış” yaptıkları takdirde “yönetilenlerin”  tavrı ne olmalıdır?

İdareci umumu ilgilendiren konuları istişareye sunmadığı takdirde mesul olur mu?