Ayasofya’nın zemininde ve taşıyıcı sistemlerinde, yapının 1500 yıllık geçmişi nedeniyle yük sınırı bulunuyor. Uzmanlar, bu sınırın ihlal edilmesinin yapının statik dengesi açısından ciddi riskler doğurabileceğini belirtiyor. Restorasyon sürecinde kullanılan ağır iş makineleri, bilimsel koruma ilkelerine aykırı olarak değerlendiriliyor.

Bakanlık: “Deprem Güvenliği Önceliğimiz”

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Nisan ayında yaptığı açıklamada restorasyonun “ibadete ara verilmeden” yürütüldüğünü ve ana kubbenin depreme karşı güçlendirilmesi için kapsamlı çalışmalar yapıldığını belirtmişti. Bakanlık, sürecin bilim kurulu denetiminde ilerlediğini ve yapının özgün halinin korunacağını savunuyor. Ayrıca, kubbe restorasyonu için geçici çelik platform ve vinç kullanımının zorunlu olduğunu ifade ediyor.

Arkeolog Nezih Başgelen, yapılan uygulamaları “bilimsel koruma etiğine aykırı” olarak nitelendirdi:

“Ayasofya, insanlık mimarlık tarihinin doruk eserlerinden biridir. Tonajlı araçların iç mekâna sokulması, yalnızca fiziksel risk değil, Ayasofya’nın taşıdığı evrensel değere karşı sembolik bir tehdit olarak da algılanmaktadır.”.

Görüntüler X (Twitter) ve Instagram’da hızla yayıldı. Kullanıcılar, “Tarihe ihanet”, “UNESCO nerede?”, “Bu nasıl restorasyon?” gibi yorumlarla tepkilerini dile getirdi. Bazı sanat tarihi uzmanları, “Ayasofya’nın restorasyonu mühendislik zorunlulukları ile etik koruma ilkeleri arasında sıkışmış durumda” değerlendirmesinde bulundu.

UNESCO yetkilileri, konuyla ilgili resmi bir açıklama yapmasa da, Dünya Mirası statüsündeki bir yapıda bu tür uygulamaların uluslararası koruma kriterleriyle bağdaşmadığı biliniyor. Kültürel miras izleme platformları, Türkiye’ye “mutlak titizlik” çağrısı yaptı.