Hisarcıklıoğlu "Son 4 yıldır cari açık artmasına rağmen büyüme sürekli düşüyor" derken, Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer ise "Vatandaşların tasarrufları sürekli eriyor"

Bugün'ün haberine göre, Tür­ki­ye Oda­lar ve Bor­sa­lar Bir­li­ği Baş­ka­nı Rifat Hi­sar­cık­lı­oğ­lu, 2010 – 2014 dö­ne­min­de, yük­sek ca­ri açı­ğa rağ­men bü­yü­me­nin düş­tü­ğü­nü be­lir­te­rek, uzun yıl­lar Tür­ki­ye­’de bü­yü­me­nin mo­to­ru gö­rü­len ca­ri açı­ğın ar­tık böy­le bir iş­le­vi ol­ma­dı­ğı tes­pi­ti­ni yap­tı.

Ki­şi ba­şı re­fah art­mı­yor

Eko­no­mi Ga­ze­te­ci­le­ri Der­ne­ği­’nin yıl­lık Kar­te­pe zir­ve­sin­de, eko­no­mi­de­ki son ge­liş­me­le­ri de­ğer­len­di­ren Hi­sar­cık­lı­oğ­lu, 2003 – 2007 dö­ne­min­de ca­ri açı­ğın mil­li ge­li­re ora­nı­nın yüz­de 4,5 ol­du­ğu­nu ha­tır­la­ta­rak, bu­na kar­şı­lık bü­yü­me hı­zı­nın 6,9 ol­du­ğu­nu söy­le­di. 2010 – 2014 dö­ne­min­de ise ca­ri açı­ğın yüz­de 7,1’e yük­sel­me­si­ne kar­şı­lık, bü­yü­me­nin 5,4’e in­di­ği­ni kay­det­ti. Hi­sar­cık­lı­oğ­lu, şöy­le de­vam et­ti: “Ül­ke ola­rak or­ta ge­lir tu­za­ğı­na düş­tük. Mil­li ge­lir 2008’den bu ya­na ay­nı se­vi­ye­de. Bin li­ra ini­yor ve­ya bin li­ra çı­kı­yor. Ki­şi ba­şı re­fah art­mı­yor. Çün­kü ya­pı­sal re­form­lar ya­pıl­mı­yor. İşin esa­sı gün­lük ge­rek­siz tar­tış­ma­la­rı bı­ra­kıp re­form­la­ra odak­lan­mak la­zım. Gün­lük kav­ga­la­rın için­de bo­ğu­lur­sak ken­di­mi­ze ya­zık ede­riz.”

Ve­re­si­ye sa­tıp pe­şin alı­yo­ruz

İh­ra­cat­ta­ki sı­kın­tı­la­ra da de­ği­nen Hi­sar­cık­lı­oğ­lu, ih­ra­cat­çı­la­rın dış ti­ca­ret­te ve­re­si­ye sa­tıp pe­şin mal al­dı­ğı­nı söy­le­di. İh­ra­ca­tın sa­de­ce yüz­de 9’u­n pe­şin öde­me­li ol­du­ğu bil­gi­si­ni ve­ren Hi­sar­cık­lı­oğ­lu bu­na kar­şı­lık it­ha­la­tın yüz­de 49’unun pe­şin öde­me­li ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı. Hi­sar­cık­lı­oğ­lu, eko­no­mi­de ye­ni bü­yü­me hi­kâ­ye­si ya­zı­la­maz­sa 2023 he­def­le­ri­nin ha­yal ola­ca­ğı­nı söy­le­di.

Tahsilat sıkıntısı var

Son 4 ay­da pi­ya­sada tah­si­lat sı­kın­tı­sı ol­du­ğu tes­pi­ti­ni ya­pan Hi­sar­cık­lı­oğ­lu, kar­şı­lık­sız çek­le­rin de ge­çen yı­la gö­re yüz­de 3,7 art­tı­ğı­nı söy­le­di. Çe­ke olan gü­ve­ni ge­ri ge­tir­mek için hü­kü­me­tin ka­re­kod­lu çek pro­je­si ol­du­ğu­nu vur­gu­la­yan Hi­sar­cık­lı­oğ­lu, çe­ke iti­ba­rı­nın ia­de edi­le­ce­ği­ni söy­le­di.

İtalyan ceketi Türk ceketine fark attı

Tür­ki­ye­’de üre­ti­len bir ce­ke­tin or­ta­la­ma 39 do­lar­dan sa­tıl­dı­ğı­nı söy­le­yen Hi­sar­cık­lı­oğ­lu, ay­nı ce­ke­ti İtal­yan­la­rın 189 do­la­ra sat­tık­la­rı­nı söy­le­di. Bu far­kın yük­sek tek­no­lo­ji ve yük­sek kat­ma de­ğer­den kay­nak­lan­dı­ğı­nı söy­le­yen TOBB Baş­ka­nı, sa­na­yi­de ile­ri tek­no­lo­ji kul­lan­ma ora­nı­nın OECD ül­ke­le­rin­de or­ta­la­ma yüz­de 18, Tür­ki­ye­’de ise sa­de­ce yüz­de 4 ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı.

Güven endeksi çakıldı

Son dönemde ekonomiden gelen tüm verilerde tehlike çanları çalıyor. Ekonomik güven endeksi son yılların en sert düşüşünü yaşayarak mart ayında 15,4 azaldı.

Ekonomik güven endeksi martta bir önceki aya göre yüzde 15.4 azalarak 74.85 puana düştü. TÜİK açıklamasına göre ekonomik güven endeksindeki azalma; reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı.

İyiye gitmiyoruz

Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor.

Büyüme için önemli veri

Endeks, tüketici güven göstergesi ile mevsim etkilerinden arındırılmış imalat sanayi (reel kesim), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerine ilişkin güven göstergelerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşuyor. TÜİK endeksin, ekonomik büyümeye ilişkin olarak diğer ekonomik göstergelere kıyasla daha erken bilgi sağladığından öncü bir gösterge olduğunu belirtiyor.

Tüm alanlarda geiliyor

- Tüketici güven endeksi, martta yüzde 5.4 azalarak 68.06 değerinden 64.39 değerine geriledi.

- Reel kesim güven endeksi, 104’ten 100.90 değerine düştü.

- Hizmet sektörü güven endeksi 101.96 değerinden 101.25 değerine indi.

- Perakende ticaret sektörü güven endeksi 103.40’tan 102.97 değerine düştü.

- İnşaat sektörü güven endeksi bir önceki aya göre yüzde 1.6 azalarak 83.67 değerine geriledi.

TİSK: İlk çeyrek büyümesinde ümit yok

Tür­ki­ye İş­ve­ren Sen­di­ka­la­rı Kon­fe­de­ras­yo­nu (TİSK), sa­na­yi­nin güç kay­bet­ti­ği, sa­na­yi­ci­nin de te­dir­gin ol­du­ğu ko­nu­sun­da uya­rı­da bu­lun­du.

Ci­ro­lar dü­şü­yor

TİS­K, sa­na­yi üre­ti­mi­nin ocakta son 4 yıl­lık dö­nem­de ilk kez dü­şüş kay­det­ti­ği­ni, ci­ro­la­rın ve ka­pa­si­te kul­la­nı­mı­nın da ge­ri­le­di­ği­ne dik­kat çe­ke­rek, “E­ko­no­mi­de dur­gun­luk ve gü­ven­siz­lik işa­ret­le­ri art­tı” tes­pi­ti­ni yap­tı. Açık­la­ma­da, sa­na­yi üre­ti­mi­nin yıl­lık baz­da yüz­de 2,2 azal­dı­ğı­na işa­ret edil­di. Sa­na­yi­de ci­ro­la­rın da ge­ri­le­di­ği be­lir­ti­len açık­la­ma­da, “İ­ma­lat sa­na­yi­in­de ka­pa­si­te kul­la­nım ora­nı mart­ta yüz­de 72,4’e in­di. Ve­ri­ler, ilk çey­rek bü­yü­me­si açı­sın­dan ümit ver­mi­yor" de­nil­di.

Ekonomi başsız kaldı

Ana­do­lu Gru­bu Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­ka­nı Tun­cay Özil­han, eko­no­mi­de­ki son ge­liş­me­le­ri de­ğer­len­di­rdi. Özilhan son yıl­lar­da ca­ri açık kri­zi se­be­biy­le Tür­ki­ye­’nin bü­yü­me hı­zı­nın hü­kü­met ta­ra­fın­dan bi­le­rek ya­vaş­la­tıl­dı­ğı­nı ha­tır­la­ta­rak, “Tür­ki­ye yüz­de 7 ve üs­tün­de bü­yür­se iş­siz­lik so­ru­nu­nu çö­ze­bi­lir. Bu­nun al­tın­da ka­lır­sa çö­ze­mez ni­te­kim iş­siz­lik yüz­de 10’un üze­ri­ne çık­tı” de­ğer­len­dir­me­si­ni yap­tı.

Cari açık en büyük sorun

Tür­ki­ye eko­no­mi­sinin ca­ri açık ve ta­sar­ruf açı­ğı gi­bi iki önem­li prob­le­mi ol­du­ğu­nu vur­gu­la­yan Özil­han, se­ne­ler­dir bu iki prob­le­min üze­ri­ne gi­dil­me­di­ği­ni vur­gu­la­dı. Ca­ri açık yük­sel­dik­çe eko­no­mi­de fre­ne ba­sıl­mak zo­run­da ka­lın­dı­ğı­nı be­lir­ten Özil­han, “Ca­ri açık azal­dı­ğın­da eko­no­mi­de den­ge olu­şu­yor ama o za­man da iş­siz­lik so­ru­nu or­ta­ya çı­kı­yor. Tür­ki­ye­’de ar­tık ca­ri açı­ğı azal­ta­cak ya­tı­rım­lar teş­vik edil­me­li­dir. Mev­cut teş­vik uy­gu­la­ma­la­rı ye­ter­siz ka­lı­yor” de­di. Özil­han, şun­la­rı söy­le­di:

Siyaset ekonominin önünde

“Ar­tık eko­no­mi­nin si­ya­se­tin önü­ne geç­me­si, da­ha faz­la gün­de­me gel­me­si ve da­ha iyi yö­ne­til­me­si ge­re­ki­yor. Şu an­da eko­no­mi yö­ne­ti­min­de bir da­ğı­nık­lık gö­rü­yo­ruz. Her­kes se­çi­me odak­lan­dı. Eko­no­mi baş­sız kal­dı. Se­çim son­ra­sı eko­no­mi­nin şim­di­ki pat­ro­nu Ali Ba­ba­can da ol­ma­ya­cak. Ya­pı o za­man na­sıl şe­kil­le­ne­cek bil­mi­yo­ruz.”

Suzan Sabancı Dinçer: Tasarruflar yüzde 12’lere düştü

The Banker Dergisi nisan sayısında Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer’in Türkiye ekonomisindeki gelişmeler ve bankacılık sektörüyle ilgili görüşlerine yer verdi. Dinçer, kredi büyüme oranları yükselirken tasarruf oranlarının azaldığına dikkat çekti. Suzan Sabancı Dinçer, 1990’larda yüzde 23,5 düzeyinde seyreden tasarruf oranının bugünlerde yüzde 12-14’lere kadar gerilediğini vurguladı.

Tasarruflar mutlaka artmalı

Dergideki değerlendirmesinde kredi/ mevduat oranının yüksek seyretmesinin bankacılık sektörünün önündeki yeni bir zorluğa işaret ettiğini anlatan Dinçer, “Petrol fiyatlarındaki düşüş Türkiye’nin cari açığını iyileştirmeye yardımcı olabilir ama uzun vadede Türkiye’nin sağlıklı büyümesi için yapılması gereken bireylerin tasarruf oranlarını artırmak olacaktır” uyarısını yaptı.

Yüzde 25 bankacılık işlemi yapmıyor

Nüfusunun yarısı 30 yaşın altında olan Türkiye’de finans sektörünün büyüme potansiyelinin çok büyük olduğuna dikkat çeken Dinçer, “Bankacılık hizmetlerinden yararlanma potansiyeli bulunan hedef segmentin yüzde 25’i hiçbir bankacılık işlemi yapmıyor. Bu durum sektörün potansiyelinin gelişmekte olan diğer ülkelere kıyasla çok daha yüksek olduğuna işaret ediyor” dedi.

Coca Cola İçecek'ten 3 yılda 1 milyar dolar yatırım

Tür­ki­ye, Or­tado­ğu, Or­ta As­ya ve Pa­kis­ta­n’­da 23 fab­ri­ka ve 10 bi­ni aş­kın ça­lı­şa­nıy­la fa­ali­yet gös­te­ren Co­ca-Co­la İçe­ce­k’­in Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­ka­nı Tun­cay Özil­han ve CE­O’­su Bu­rak Ba­şa­rır şir­ke­tin 2014 so­nuç­la­rı­nı, Tür­ki­ye­’de ya­rat­tı­ğı eko­no­mik et­ki­yi ve ge­le­cek dö­nem­de­ki he­def ve pro­je­le­ri­ni pay­laş­tı.

Geç­ti­ği­miz 10 yıl­da 10 ül­ke­de yak­la­şık 2 mil­yar do­lar ya­tı­rım yap­tık­la­rı­na işa­ret eden Özil­han, “2015-2017 yıl­la­rı ara­sın­da fa­ali­yet coğ­raf­ya­mız­da bek­len­me­yen olum­suz bir ge­liş­me ol­ma­ma­sı ha­lin­de 800 mil­yon do­lar ile 1 mil­yar do­lar ara­sın­da ya­tı­rım yap­ma­yı he­def­li­yo­ruz” de­di. Ana­do­lu Gru­bu ola­rak meş­ru­bat sek­tö­rün­de 90’la­rın ikin­ci ya­rı­sın­da fa­ali­yet gös­ter­me­ye baş­la­dık­la­rı­nı be­lir­ten Özil­han, şun­la­rı söy­le­di:

4-5 ülkeye daha gireceğiz

“Tür­ki­ye­’de­ki ope­ras­yo­nu ger­çek­ten çok ba­şa­rı­lı yü­rüt­tük ve bu ba­şa­rı son­ra­sın­da ope­ras­yon­la­rı­mız içe­ri­sin­de bü­yük bir pa­zar olan Pa­kis­tan ara­mı­za ka­tıl­dı. Bu ba­şa­rı te­sa­düf de­ğil­dir, ar­ka­sın­da güç­lü bir be­şe­ri ser­ma­ye ve li­der­lik var. Şir­ke­ti­mi­zin Tür­ki­ye mer­ke­zin­de ye­ti­şen yö­ne­ti­ci­le­ri­miz di­ğer ope­ras­yon­la­rı­mı­za li­der­lik edi­yor. Biz­de ye­ti­şen­ler di­ğer ope­ras­yon­la­ra trans­fer olu­yor.” Ha­len 10 ül­ke­de fa­ali­yet gös­ter­dik­le­ri­ni be­lir­ten Özil­han, 4-5 ül­ke­ye da­ha gir­mek için ge­rek­li alt­ya­pı ve po­tan­si­ye­le sa­hip ol­duk­la­rı­nı da kay­det­ti.

Bak­kal­la­rı eği­ti­yo­ruz

Co­ca Co­la İçe­cek CE­O’­su Bu­rak Ba­şa­rır, Tür­ki­ye­’de sa­tış­la­rın yüz­de 50’sini bak­kal­la­rın yap­tı­ğı­nı söy­le­di. Da­ha iyi tüc­car ol­ma­la­rı için bak­kal­la­ra eği­tim ver­dik­le­ri­ni söy­le­yen Ba­şa­rır, bak­kal­la­ra özel ürün­ler ta­sar­la­dık­la­rı­nı ifa­de et­ti.