Türkiye'de ekonomik kriz dönemlerinde oranı artan karşılıksız çekler, yeni bir uygulamanın devreye girmesini sağladı. Özel bir firma tarafından geliştirilen karekod uygulamasıyla çek sahibinin ödeme hareketleri rapor halinde sunulabiliyor ve karşılıksız çek problemi aşılıyor. Karekodlu çek müşterinin talebi doğrultusunda banka tarafından hazırlanıyor.

Finans sektörü ile reel sektörün risklerini etkin yönetmek için gereksinim duyacakları ürün ve hizmetleri sunan Kredi Kayıt Bürosu, Antalya'da bir toplantı düzenleyerek faaliyetleri hakkında bilgiler verdi. Antalya'nın kredi notunun Türkiye ortalamasına yakın bir düzeyde olduğunu açıklayan Kredi Kayıt Bürosu Stratejik Planlama ve Kurumsal İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Koray Kaya, Antalya'nın kredi notunun 1,399, Türkiye'nin ise 1,425 olduğunu söyledi. Kredi ve kredi kartı borcunu ödeme performansı, borç büyüklüğü gibi yaklaşık 40 kriterin baz alındığı kredi notunun en yüksek değerinin 1.900 olduğu belirtilirken Antalya'nın kredi notu ortalaması 1.399 çıktı.

Karşılıksız çek problemini çözmek için geliştirilen karekod uygulaması hakkında da bilgiler veren Kaya, bu yöntemle alışverişlerin daha güvenli olacağını ifade etti. Karşılıksız çeklerle ilgili bazı veriler sunan Kaya, 2007'de yüzde 1,5 olan karşılıksız çek oranın 2008'de yüzde 2,1'e yükseldiğini belirten Kaya, bu oranın 2009'da yüzde 6,7'ye çıktığını, 2010'da yüzde 4,1'e 2011'de ise yüzde 2,8'e düştüğünü kaydetti. Karşılıksız çeklerin 2012'de yeniden yükselerek yüzde 4,5'e çıktığını hatırlatan Kaya, bu rakamın 2013'te yeninde yüzde 3,5'e gerilediğini ifade etti. 2014'te yüzde 2,9 olan karşılıksız çeklerin 2015'te yeniden yükselerek yüzde 3,3'e çıktığını söyledi. Kaya 2014'ün ilk 9 ayında 547 bin 112 olan karşılıksız çek adetinin 2015'te 618 bin 388'e çıktığının bunun da yüzde 13'lük bir artışa tekabül ettiğini ifade etti.

Özellikle kriz döneminde artan karşılıksız çeklerin ticareti olumsuz etkilediğini söyleyen Kaya, bundan dolayı karekod uygulamasını hayata geçirdiklerini söyledi. Kaya, karekod uygulamasıyla çek sahibinin geçmişe dönük ödeme hareketlerinin izlenebildiğini belirtti.

Kredi riskini etkin yönetmesi için finans sektörüne sunulan hizmetlerin yanı sıra, ülke genelinde bireylerin risk yönetim bilincini geliştirmek, kredibilite yönetimini sağlamak ve finansal okuryazarlığı artırmak vizyonuyla 20 yıldır faaliyet gösterdiklerini vurgulayan Kaya şöyle konuştu: "Kredi Kayıt Bürosu olarak sunduğumuz hizmetler bankacılık sektörü tarafından yoğun olarak kullanılıyor. Bu sayede kredi hacimleri büyük ölçüde artırılmasına rağmen gecikmiş alacak tutarları makul seviyelerde tutulabildi. Aynı katma değeri reel sektör için de yaratmayı hedefliyoruz. Reel sektör açısından önemli bir unsur olan tahsilat riskini yönetmek, vadeli mal satan kişiler ile ilgili doğru bilgiye sahip olmaktan geçiyor. Bunu sağlamak için sunduğumuz çek ve risk raporları ile reel sektörün tahsilat riski yönetim becerisini ve gücünü artırmayı hedefliyoruz. Bu, ticaretin hacmini artırırken tahsil edilemeyen alacak miktarını da azaltacak."

Findeks Karekodlu Çek'in müşterilerin talebi doğrultusunda bankalardan temin edilebileceğini belirten Kaya, "Çekin doğruluğu ve keşidecinin geçmiş çek ödeme alışkanlığının saniyeler içinde görülmesini sağlayan bu yapı ile karşılıksız çek riski yüzde 80 azaltılabiliyor. Bunun için çeki alan kişinin, çek yaprakları üzerinde yer alan karekodu, akıllı telefonuna indireceği Findeks Mobil Uygulaması'na üye girişi yaparak okutması yeterli oluyor. Böylece çek bilgileri ile keşidecinin kimliğine ilişkin bilgiler o an ekrana yansıyor. Ekrandaki bu bilgilerin çek yaprağı üzerindeki bilgilerle karşılaştırılarak sahtecilik ve dolandırıcılık olaylarına karşı tedbirli olunması sağlanıyor. Hemen ardından alınabilen Karekodlu Çek Raporu sayesinde, keşidecinin daha önce düzenlediği çeklerden ödenen, arkası yazılan ve sonradan ödenen çeklerin adetsel ve hacimsel oranları yüzde olarak görülebiliyor." dedi

1,5 milyona yakın çek keşidecisi olduğunu söyleyen Kaya; "317 binin üzerinde kişinin halen ödenmemiş en az bir çeki bulunuyor. Bunların da 238 bininin elinde daha önceden aldığı ve halen keşide edilmemiş boş çek yaprağı bulunduğunu göz önünde bulundurarak bugün ticari hayatta en önemli husus bu kişilerle iş yapmamaktır." ifadelerini kullandı.

Her ay ortalama 20 bin kişinin çekinin karşılıksız çıktığını açıklayan Kaya, bundan birçok kişinin zarar gördüğünü söyledi. Kaya, "Bu 20 bin kişinin geçmiş çek ödemelerine bakıldığında yaklaşık yüzde 80'inin geçmişte de çeklerinin karşılıksız çıktığı görülüyor. Bu kişilerin çekleri kabul edilmeden önce çek raporlarına bakılması halinde olumsuz ödeme geçmişinin görülmesi ve olası zararların önlenmesi mümkün." diye konuştu. CİHAN